| به مناسبت سالروز رحلت آیت‌الله میرزاعلی احمدی میانجی امروز بیست و یکم شهریورماه، بیست و چهارمین سالروز رحلت آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی است. آیت‌الله احمدی میانجی در چهارم محرم‌الحرام سال 1345 هجری قمری مطابق با 23 تیرماه سال 1305 هجری شمسی در یکی از روستاهای شهر میانه دیده به جهان گشود و در 21 شهریور 1379 پس از سال‌ها تلاش و خدمت در حوزه علم و تحقیق و تالیف و خدمات بی‌شمار فرهنگی و اجتماعی به لقاء‌الله پیوست.
.jfif) آیت‌الله احمدی میانجی، از فقها و اساتید برجسته اخلاق در حوزه علمیه قم به شمار می‌رفت که سطوح مختلف علمی را در محضر اساتید بزرگ حوزه از جمله آیت‌الله شیخ‌موسی زنجانی، آیت‌الله سیدحسن قاضی طباطبائی، آیت‌الله احمد کافی‌الملک و آیت‌الله نجفی مرعشی به پایان رساند و سپس در دروس فقه و اصول آیت‌الله العظمی بروجردی، آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله گلپایگانی و... شرکت و به درجات عالیه علمی، فقهی و اخلاقی رسید.
آیت‌الله میرزاعلی احمدی میانجی، در وادی تحقیق و تالیف در شمار شخصیت‌های کم‌نظیر حوزه قرار دارد و آثار فراوانی از ایشان به تناسب نیاز جامعه به یادگار مانده است. برخی از آثار مهم و مکتوب ایشان که به چاپ رسیده، عبارتند از مکاتیب الرسول، التبرک، مالکیت خصوصی، السجود علی الارض، الاسیر فی‌‌الاسلام، مکاتیب الامام الرضا(ع)، احادیث اهل البیت من طرق اهل السنه، مکاتیب الائمه علیهم‌السلام، به سوی نور، عقیل بن ابیطالب، فی رجاب حدیث الثقلین و احادیث اثنی عشر، حقوق مخاصمات مسلحانه در اسلام، ضلامه الزهراء، روضه‌های آیت‌الله احمدی میانجی، تحریر المواعظ العددیه فیها ما تشتهیه الانفس و تلذالاعین و...
کتاب 5 جلدی مواقف الشیعه
مواقف الشیعه، یکی از با ارزش‌ترین تالیفات آیت‌الله میرزاعلی احمدی میانجی است که حاوی مناظره‌ها، احتجاجات و تبیین مواضع شیعه در موضوعات مختلف مبنائی است. این کتاب، در زمان حیات مولف در سه جلد به همت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم چاپ و منتشر شده بود و اخیراً با پاورقی‌های تحقیقی به کوشش حمید احمدی جلفائی در 5 جلد تدوین و در بیروت توسط موسسه دارالمورخ العربی منتشر شده است.
کار محققانه‌ای که در چاپ جدید انجام شده شامل مشخص نمودن منابع مناظرات و مطالب موجود در این کتاب، اشاره به مستندات، آوردن آیات و احادیث مورد استناد در کتاب، معرفی اجمالی افرادی که در کتاب نام آنها ذکر شده، توضیحاتی درباره لغات و اصطلاحات و اماکن، معرفی فرق، ویراستاری و فصل‌بندی مناسب است. این تلاش عالمانه محقق محترم بر ارزش محتوائی کتاب افزوده و توانسته به خوانندگان در اشراف بر مطالب کتاب کمک شایانی نماید.
نگاهی به سابقه تاریخی مناظره
شاید بتوان اولین مناظرات در تاریخ اسلام را به زمان حیات پیامبر اکرم نسبت داد هنگامی که اصحاب آن حضرت درباره مساله خلافت با هم بحث می‌کردند و اینکه جانشینی پیامبر حق چه کسی است. این بحث‌ها گاهی در حضور خود پیامبر اکرم صورت می‌گرفتند و گاهی در غیاب ایشان.
بعد از رحلت پیامبراکرم نیز میان اصحاب و تابعین مناظراتی جریان یافت که شامل مسائل مهمی از قبیل فدک، شورا، سقیفه، جنگ جمل، جنگ صفین، قتل عثمان، صلح امام حسن، شهادت امام حسین و حوادث ناشی از آن می‌شد. در این حوادث علاوه بر مناظرات میان اصحاب و تابعین، خطبه‌ها و نامه‌های امیرالمومنین و امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام نیز دارای محتوای روشنگری در زمینه مواضع شیعه بودند.
در مقطع میان زوال حکومت امویان و روی کار آمدن عباسیان، مناظرات زیادی میان علمای شیعه و سایر مذاهب صورت گرفت که از حجم و محتوای بالا و مهمی برخوردارند. در راس این مناظره‌ها، مناظرات امام باقر علیه‌السلام با مخالفین و مناظرات امام صادق علیه‌السلام با ابوحنیفه، ابوشاکر دیصانی و ابن‌ابی‌العوجا قرار دارند.
در دوران استقرار بنی‌عباس نیز مناظرات ادامه یافتند بطوری که علاوه بر آنچه میان علمای شیعه و اهل‌سنت صورت می‌گرفت، مناظرات امام کاظم علیه‌السلام با ابوحنیفه، مناظرات امام رضا علیه‌السلام با علمای مذاهب و ادیان مختلف در حضور مامون عباسی و مناظره‌های امام جواد علیه‌السلام با یحیی بن اکثم، فرازهای مهمی از اعلام مواضع تشیع را به خود اختصاص داده‌اند. در این دوره، بازار مناظره میان علمای مذاهب اسلامی در سراسر دنیای اسلام داغ بود و کتابهای زیادی در این زمینه نوشته شده‌اند.
در عصر غیبت نیز مناظره‌های زیادی میان علمای مذاهب صورت گرفت و علمای شیعه در این مناظرات با استفاده از منطق و استدلال مواضع مذهب امامیه را تشریح کردند. مناظرات شیخ‌مفید در قرن پنجم هجری قمری و شریف رضی در همان قرن و سایر علما در قرون بعد از جمله این اقدامات است. مناظره‌ها تا عصر حاضر به صورت کتبی و گاهی شفاهی ادامه یافتند بطوری که یکی از بارزترین موارد کتبی آن را می‌توان در کتاب «المراجعات» سیدشرف‌الدین حسینی عاملی مشاهده کرد.
نوع دیگری از تشریح مبانی تشیع نیز در مقاطع مختلف تاریخی توسط علمای شیعه به وجود آمد که در قالب کتابهای ارزشمند مرجع در اختیار عموم قرار دارند. کتابهای «النص والاجتهاد» نوشته علامه سیدشرف‌الدین حسینی عاملی، «الغدیر» نوشته علامه امینی، «اصل‌الشیعه واصولها» تالیف علامه محمدحسین آل کاشف الغطا و «فدک فی‌التاریخ» نوشته آیت‌الله شهید سیدمحمدباقر صدر از جمله آنها هستند.
درباره کتاب مواقف الشیعه
امتیاز کتاب «مواقف الشیعه» اینست که جامع مناظرات و بسیاری از مطالبی است که در مقاطع مختلف تاریخ اسلام میان علمای شیعه و سایر مذاهب مطرح شده و یا به شکل‌های دیگر در زمینه تشریح اعتقادات شیعه به تحریر درآمده‌اند. درباره سایر امتیازات این کتاب، محقق محترم در مقدمه‌ای که بر چاپ پنج جلدی آن نوشته بر این نکات تاکید کرده است.
- کتاب «مواقف‌الشیعه» جامع تمام موارد ممکن از مناظرات است.
- نقل اخبار بدون دخالت صورت گرفته و مولف، فقط در موارد لازم اقدام به خلاصه‌نویسی جهت سهولت فهم مطالب نموده است.
- نقل موارد متفاوت از هر موضوع به دلیل اهمیت آنها.
- جمع‌آوری و ثبت مجاری روایات درباره موضوعات مهم مثل قضیه فدک و غدیر و...
- اضافه کردن مواردی که مولف از معاصرین مورد اعتماد خود شنیده و با موضوعات کتاب مرتبط بوده‌اند.
بدین ترتیب می‌توان گفت کتاب «مواقف‌الشیعه» اثر مهمی در ثبت مناظرات و مولفات مرتبط با تشریح مبانی تشیع است که آیت‌الله میرزاعلی احمدی میانجی آن را به عنوان یکی از مصادیق بارز میراث اهل‌بیت علیهم‌السلام به یادگار گذاشته و از این طریق خدمت بزرگی به مکتب اهل‌بیت به عمل آورده است. خدای متعال، او را با ائمه طاهرین محشور فرماید و به ما توفیق قدردانی از این میراث گرانقدر و بهره‌برداری صحیح از آن را عنایت فرماید.
*مواقف‌الشیعه، یکی از باارزش‌ترین تالیفات آیت‌الله میرزاعلی احمدی میانجی است که حاوی مناظره‌ها، احتجاجات و تبیین مواضع شیعه در موضوعات مختلف مبنائی است
*کار محققانه‌ای که در چاپ جدید انجام شده شامل مشخص نمودن منابع مناظرات و مطالب موجود در این کتاب، اشاره به مستندات، آوردن آیات و احادیث مورد استناد در کتاب، معرفی اجمالی افرادی که در کتاب نام آنها ذکر شده، توضیحاتی درباره لغات و اصطلاحات و اماکن، معرفی فرق، ویراستاری و فصل‌بندی مناسب است
*امتیاز کتاب «مواقف‌الشیعه» اینست که جامع مناظرات و بسیاری از مطالبی است که در مقاطع مختلف تاریخ اسلام میان علمای شیعه و سایر مذاهب مطرح شده و یا به شکل‌های دیگر در زمینه تشریح اعتقادات شیعه به تحریر درآمده‌اند
*کتاب «مواقف‌الشیعه» اثر مهمی در ثبت مناظرات و مولفات مرتبط با تشریح مبانی تشیع است که آیت‌الله میرزاعلی احمدی میانجی آن را به عنوان یکی از مصادیق بارز میراث اهل‌بیت علیهم‌السلام به یادگار گذاشته است.
*روزنامه جمهوری اسلامی
|
