جماران، سعید گیتی آرا:  آیت الله ابراهیم امینی شامگاه جمعه 5اردیبهشت چشم از جهان فرو بست. او که یکی از یاران باوفای امام خمینی(س) به حساب می‌آمد، عضو مجلس خبرگان رهبری و یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. شخصیتی که در برهه‌های مختلف نقش به سزایی در تاریخ انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایفا کرد. می‌توان گفت مرحوم آیت‌الله امینی یکی از دلسوزترین یاران امام و  انقلاب بود که مردم قم هیچ‌گاه خطبه‌های اخلاقی او را در مسند امامت جمعه قم از یاد نخواهند برد؛ خطبه‌هایی که از دل و جان خوانده می‌شدند و در مواقعی رنگ و بوی انتقادی پیدا می‌کردند.

باور به لزوم حفظ وحدت در جامعه و دوری از هرگونه تنگ نظری سیاسی

آن مرحوم یکی از حامیان اصلی «وحدت» در کشور بود و در این خصوص بسیار خوب به توصیه‌های امام خمینی(س) عمل می کرد. یکی دیگر از ویژگی های این روحانی برجسته، پرهیز از هرگونه هیجان سیاسی و تندروی بود. به نحوی که وقتی شنید عده‌ای قصد دارند پس از انتخابات 88 به دلیل انتقادات آیت‌الله جوادی آملی از عملکرد یکی از کاندیداها در مناظرات تلویزیونی، علیه این مرجع تقلید عالیقدر شعار دهند، از حضور و اقامه نماز جمعه به مدت دوهفته خودداری کرد و اقامه نماز را به شخص دیگری سپرد.

یکی دیگر از حرکت های سیاسی آیت الله امینی در حوادث تلخ آن مقطع، واکنش وی به حادثه اهانت به یادگار امام در مراسم رسمی بزرگداشت امام خمینی در روز 14 خرداد 1389 بود.

وی در پی این حادثه در منزل حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در قم، حضور یافت و گفت: تلخی حادثه از ابعاد مختلف است و این اهانت به شخص شما نبود بلکه اهانت به امام (س) و نظام تلقی می شود؛ تلخی حادثه از آنجا مضاعف می شود که در حضور مقام معظم رهبری و صدها میهمان خارجی وعاشقان حضرت امام و در روزی که متعلق به امام راحل عظیم الشان بود صورت گرفت.

آیت الله امینی سپس گفت: باید از همگان پرسید که چرا با شما چنین می کنند و اینها کیستند و چه خطری را در وجود شما می بینند که دست به این حرکات می زنند؟

وی با توصیه به صبر استقامت در مقابل ناملایمات اظهار داشت: یکی از بزرگترین و مهمترین ویژگی های امام راحل تقوی و اتکاء به خدا بود که انشاالله در همه لحظات باید از آن پیروی نمائیم.

باور آیت الله امینی به لزوم حفظ وحدت در جامعه و دوری از هرگونه تنگ نظری سیاسی در خطبه هایش نمود زیادی داشت.

چنانکه او در بخشی از خطبه های خود در نمازجمعه 19دیماه سال 88 گفت: «من می‌گویم همان طور که رهبری فرموده است افراد را به دلیل اختلاف نظر، ضد ولایت فقیه معرفی نکنید و نباید افراد را به صرف اختلافات جزیی با ولی فقیه طرد کرد.»به طور حتم این اظهارات در واکنش به اقدامات کسانی بود که تلاش می کردند به هرکس که با برخی شیوه های مدیریتی کشور مشکل داشت، انگ ضدانقلاب بزنند.

انتقاد از دولت و اشاره به نرخ بیکاری 

از سوی دیگر، شاید بتوان از آیت الله امینی به عنوان یکی از جدی ترین امامان جمعه منتقد دولت نهم و دهم نام برد. در همین رابطه، می توان به خطبه های صریح وی در نمازجمعه 22خرداد 88 اشاره کرد. خطبه هایی که آیت الله در آن به ناهمخوانی آمارهای ارائه شده توسط دولت پرداخت و گفت: «گاهی آماری ارائه می‌شود مبنی بر این‌که ما دیگر مستضعف و محروم نداریم و می‌توانیم به همه جا برسیم، اما وقتی انسان مشاهده می‌کند می‌بیند که این‌گونه نیست.»

او همچنین در ادامه سخنان خود با بیان اینکه به نظر می‌رسد مسوولان در اجرای بیانات امام در این رابطه راه مناسبی انتخاب نکرده‌اند، بیان کرد: «راه مناسب این بود که با یک برنامه‌ریزی صحیح ایجاد اشتغال کرده و شهرها را آباد می‌کردند. در حال حاضر نیز چاره کار همان برنامه‌ریزی صحیح است که اگر بدان توجه نشود همان وضع ادامه پیدا می‌کند و ما در 30 سال آینده نیز باز هم همین‌گونه خواهیم بود.»

انتقاد این روحانی گرانقدر از آمارهای دولت پیشین در مقاطع دیگر نیز ادامه داشت. به نحوی که او در یکی دیگر از خطبه‌های خود با انتقاد از شیوه تهیه آمار تعداد بیکاران کشور گفته بود: «گروهی از بیکاران افرادی هستند که در ادارات یا مؤسسات یا کارخانه‌ای مشغول به کار بودند، اما به دلیل این که آن مجموعه‌ها، نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند و یا تعطیل شده‌اند، به صورت اجباری بازخرید شدند، آمار این بیکاران در جامعه ما بسیار زیاد است، اما متأسفانه مسئولین این ها را جزء بیکاران به حساب نمی‌آورند.»

تاکید بر اخلاق و پرهیز از دروغ

امام جمعه  فقید شهر قم همچنین در اکثر خطبه هایش بر تجلی اخلاق و مذموم بودن دروغ تاکید می کرد. از این رو، در بخشی از خطبه های نمازجمعه 15دیماه 91 گفت: «طبق آیات قرآن و روایات موجود، به تمام انسان ها سفارش شده که دروغ نگویید، به یکدیگر تهمت نزنید، با زبان خود مردم را مسخره نکنید و خلاف عدالت رفتاری نداشته باشید.»

او در ادامه با بیان اینکه پیامبر اسلام(ص) به امت خود چند سفارش خاص کردند که در صورت انجام آن ها، بهشت برای افراد تضمین می شود، گفت: «یکی از سفارشات مهم پیامبر اسلام(ص) به امت خود این است که هیچ جمله دروغی را از قول ایشان به امت اسلام انتقال ندهند؛ برای مثال مرثیه خوان ها و مداحانی که در ایام عزاداری فعالیت دارند، نباید مطلب دروغی را به مردم بگویند. سفارش دیگر اینکه اگر وعده و قولی می دهیم، به آن عمل کنیم و این موضوع باید در همه جوانب زندگی فردی و اجتماعی لحاظ شود؛ برای مثال اگر مسئولی به مردم می گوید که مشکلات شما را حل می کنم، باید به وعده خود عمل کند.»

مرحوم آیت الله امینی همچنین در آستانه انتخابات سال 96 همین توصیه ها را تکرار کرد و گفت: «تقاضا می کنم از آن کسانی که کاندیدا می شوند، وعده دروغ به مردم ندهند، با مردم صادق باشند، کارهایی که از دستشان بر می آید بگویند ما انجام می دهیم و انجام هم بدهند، اما کارهایی که از دستشان بر نمی آید، اگر هم به مقام برسند نمی توانند انجام بدهند، این‌ها را از اول وعده ندهند، این دلخوشی را به مردم ندهند که مردم را امیدوار کنند و فردا هم نتوانند این کار را بکنند، بعد مردم بدبین شوند و بگویند این وعده ها را قبلا گفت و نتوانست عمل کند.»

در پی رحلت آیت الله هاشمی رفسنجانی در دی ماه سال 95، آیت الله امینی به گفته خودش ساعت ها گریست و در پایان پیامی متفاوت که خطاب به شخص آیت الله هاشمی نوشته بود، گفت: «خداحافظ رفیق بی بدیل روزهای سخت و بحرانی ایران! سلام مرا به امام و رفقای شهیدمان برسان. دور نیست آن زمان که من نیز به شما ملحق شوم».