در تعریف دمکراسی مناقشات فراوانی وجود دارد ، از آن جمله دمکراسی حداقلی _ حداکثری یا  صوری و جوهری برای این مفهوم ذکر شده است

البته بروز جنگ های نیابتی ، افراط گرایانه ، تبعیض های طبقاتی ، رانت خواری ، حاکمیت فرهنگ سیاسی خود سالاری ، مصالحه ناپذیر ی با نخبگان ، خشونت ، عدم رجوع به آرای مردم از طریق انتخابات واقعی ؛ ایجاد ترس و وحشت و  فقدان مقبولیت  در اجتماع را می توان از جمله برخی  از دلایل ناکامی دمکراسی در کشور های خاور میانه ذکر کرد .

نگرانی از دست دادن قدرت و عدم پذیرش دمکراسی بلای خانمان سوزی است که دست از سر ملل تحت ستم برنمی دارد.

بی‌تردید فرهنگ هر جامعه ای، نقشی تعیین‌کننده در عرصه ی کنش های اجتماعی داشته و دراین‌ میان فرهنگ سیاسی به جهت آنکه با کنش های سیاسی، پیوند برقرارمی‌کند ، در عرصه سیاسی جامعه دارای اهمیتی دو چندان است و این در شرایطی است که به عنوان مثال بررسی الگوهای رفتاری جوامع عربی و تأثیر آن بر ساختارهای کلان سیاسی، از مباحث حوزه ی مطالعات سیاسی آن جوامع بوده است ، لذا ارتباط میان این دو مقوله به فهم مناسب موضوع به‌طورشایانی کمک‌ می کند؛ بنابراین، هدف از طرح این موضوع، نگاه ویژه به آن دسته از رفتارهای اجتماعی است که در روند تاریخی بصورت سنت عمومی به‌نسبت پایدار، ساختارهای بالا را سامان‌می‌دهند؛ بر این اساس یادداشت حاضر در چارچوب نظری رفتارگرایی و با روش توصیفی- تحلیلی به‌دنبال بررسی تأثیر الگوهای رفتاری- فرهنگی جهان عرب در فرایند تحقق دموکراسی در خاورمیانه است.

یافته های تحقیقی حاکی از آن است که تنوع الگوهای رفتاری و فرهنگ سیاسی جهان عرب از قبیل اقتدارگرایی ، حضور بی‌ضابطه گروه‌های غیررسمی، ملی‌گرایی و پان‌ عربیسم به‌ مثابه ساختار فرهنگی، از فرایندی کلیت‌ بخش در راستای نیل به آگاهی معین و مستقر در تحقق دموکراسی جلوگیری‌می‌کنند؛ این در حالی است که دخالت خارجی و استعمار نیز، مانع مهم دیگری  بر سر راه تحقق دموکراسی در جهان عرب است.

به طور کلی آنچه در شرایط فعلی اهمیت دارد این است که قدرت های بزرگ باید در ایده خوشبینانه خود مبنی بر دموکراسی سازی در خاورمیانه تجدید نظر کرده و بر مبنای واقعیت های موجود بدان بنگرند. چالش های درونی کشورهای خاورمیانه نشان می دهد که دست یابی به دموکراسی نیازمند یک روند نسبتا طولانی در این کشور ها است؛ دموکراسی سازی با استفاده از زور و بدون حاکم شدن ارزش های دموکراتیک تاکنون هیچ تجربه موفقی از خود بر جای نگذاشته است و متاسفانه روند فعلی به هر شکل امنیت و ثبات را  به اولویت این کشورها تبدیل کرده و می کند.  والسلام

*دانشجوی مقطع فوق لیسانس روابط بین الملل