خطبه 207 نهج البلاغه راجع به  - سخنان امام علی علیه السلام در موضوع - حقوق والى(حاکم) بر مردم و حقوق مردم بر والى است.

ببينيد، اينها را چه كسى مى‏ گويد؟ خود والى و حاكم است كه به مردم مى‏ گويد .در دنياى ما حد اكثر اين است كه ديگران به مردم مى‏ گويند با حاكم هاى خودتان اين‏طور نباشيد، آزادمرد باشيد. على عليه السلام مى‏ گويد با من كه حاكم هستم اين گونه نباشيد، آزاد مرد باشيد. لا تُكَلِّمُونى‏ بِما تُكَلَّمُ بِهِ الْجَبابِرَة :

مبادا آن اصطلاحاتى را كه در مقابل جبّاران به كار مى‏بريد كه خودتان را كوچك و ذليل و خاك پا مى‏ كنيد و او را بالا مى ‏بريد و به عرش مى‏ رسانيد، براى من به كار ببريد. مبادا با من اين گونه حرف بزنيد! با من همان‏طور كه با ديگران حرف مى ‏زنيد، صحبت كنيد. وَ لا تَتَحَفَّظوا مِنّى بِما يُتَحَفَّظُ بِهِ عِنْدَ اهْلِ الْبادِرَة :

اگر ديديد احياناً من عصبانى و ناراحت شدم، حرف تندى زدم، خودتان را نبازيد، مردانه انتقاد خودتان را به من بگوييد، از من حريم نگيريد. وَ لا تُخالِطونى بِالْمُصانَعَةِ : با بارى به هر جهت، هر چه شما بفرماييد صحيح است، هر كارى كه شما مى‏ كنيد درست است (اين را مى ‏گويند مصانعه و سازش) با من رفتار نكنيد. هرگز با من به شكل سازشكارها معاشرت نكنيد. وَ لا تَظُنُّوا بِىَ اسْتِثْقالًا فى حَقٍّ قيلَ لى : گمان نكنيد كه اگر حقّى را در مقابل من بگوييد، يعنى اگر عليه من كلمه ‏اى بگوييد كه حق است، بر من سنگين خواهد آمد. بحق از من انتقاد كنيد، ابداً بر من سنگين و دشوار نخواهد بود، با كمال خوش‏رويى از شما مى‏ پذيرم. وَ لَا الْتِماسَ اعْظامٍ لِنَفْسى : اى كسانى كه من حاكم و خليفه ‏تان هستم و شما رعيّت من هستيد، خيال نكنيد كه من از شما اين خواهش را دارم كه از من تمجيد و تعظيم كنيد، از من تملّق بگوييد، مرا ستايش كنيد، ابداً. بعد يك قاعده كلّى را ذكر مى ‏كند :فَانَّهُ مَنِ اسْتَثْقَلَ الْحَقَّ انْ يُقالَ لَهُ اوِ الْعَدْلَ انْ يُعْرَضَ عَلَيْهِ كانَ الْعَمَلُ بِهِما أَثْقَلَ عَلَيْه: يعنى آن آدمى كه وقتى حق را به او مى‏ گويى دشوارش مى ‏آيد و ناراحت مى ‏شود كه چرا حق را گفتى، عمل كردن حق براى او سخت‏تر است.اينكه مى‏ گويند حكومت على عليه السلام عالى‏ترين مظهر دموكراسى بود روى همين جهات بود.خودش با آنكه امام است و قدرتهاى مادى و معنوى را در اختيار دارد، به مردم پر و بال مى ‏دهد، آنها را بر انتقاد و اعتراض تشجيع مى‏ كند.

مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (آزادى معنوى)، ج‏23، ص: 445-444-با تلخیص و ویرایش جزئی

*ارسال کننده آقای مهندس سعید رحیمی*