امام علی علیه السلام در پاسخ به سوال یکی از اصحاب در مورد احادیث بدعت آور و جعلی فرمودند:
*احاديثى كه در دسترس مردم قرار دارد.
هم حق است هم باطل
هم راست هم دروغ
هم ناسخ هم منسوخ
هم عام هم خاص
هم محكم هم متشابه
احاديثى كه بدرستى ضبط گرديده
احاديثى كه با ظن و گمان روايت شده
*در روزگار پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آنقدر دروغ به آن حضرت نسبت داده شد كه ايستاد و خطابه ايراد كرد و فرمود: هر كس از روى عمد به من دروغ نسبت دهد جايگاه او پر از آتش است.
*افرادى كه حديث نقل مى كنند چهار دسته اند كه پنجمى ندارد.
-المنافقون
نخست منافقى كه تظاهر به ايمان مى كند و نقاب اسلام بر چهره دارد نه از گناه مى ترسد و نه از آن دورى مى جويد و از روى عمد دروغ به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نسبت مى دهد.
_الخاطِئون
دوم كسى كه از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم چيزى را به اشتباه شنيده امّا سخن آن حضرت را درست حفظ نكرده است و با توهّم چيزى را گرفته امّا از روى عمد دروغ نمى گويد آنچه در اختيار دارد روايت كرده و به آن عمل مى كند و مى گويد من از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آن را شنيده ام.
_أهلُ الشُبهة
سوم شخصى كه شنيده پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به چيزى امر فرمود (امّا) سپس از آن نهى كرد و او نمى داند يا شنيد كه چيزى را نهى كرد سپس به آن امر فرمود و او آگاهى ندارد پس نسخ شده را حفظ كرد ولى ناسخ را نمى داند.
_الصادقون الحافظون
چهارم آنكه نه به خدا دروغ مى بندد و نه به پيامبرش دروغ نسبت مى دهد دروغ را از ترس خدا و حرمت نگهداشتن از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم دشمن دارد در آنچه از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شنيده اشتباه نكرده بلكه آن را با تمام جوانبش حفظ كرده است و آن چنان كه شنيده بدون كم و كاست نقل مى كند.
*گاهى سخنى از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم داراى دو معنا بود سخنى عام و سخنى خاص كسى آن را مى شنيد كه مقصود خدا و پيامبرش را از آن كلام نمى فهميد پس به معناى دلخواه خود تفسير مى كرد و بدون آن كه معناى واقعى آن را بداند كه براى چه هدفى صادر شد و چرا چنين گفته شد حفظ و نقل مى كرد.
