عمرو عاص خدعه کرد و گفت قرآن بر سر نیزه کردند و خواستار حکمیت قرآن شدند.
 
در این میان بود که اشعث های همیشه در میدان وارد شدند و آنقدر برای خواص و عوام سپاه آسمان ریسمان بافتند تا اصل ماجرای حکمیت را به علی (ع) تحمیل کنند تا جایی امیرالمومنین (ع) را در صورت عدم پذیرش حکمیت صریحا تهدید به قتل کردند.
 
اشعث بن قیس در راستای تحمیل حکمیت به علی (ع) از هیچ تلاشی دریغ نکرد و دائما در حال اغوا و اقناع سپاهیان اسلام برای قبول حکمیت بود. او در جملاتی خطاب به سپاهیان گفت:
 
«ای خدا! تو شاهد هستی من صلاح این مردم را می‌خواهم! من در شُرُف مرگ هستم و من دیگر دنبال زندگی و این حرف‌ها نیستم، من از جهاد نمی‌ترسم ای خدا! تو شاهد هستی! «ترجمه مضمونی است»

(أما و اللَّه، ما أقولُ هذه المَقالَةَ جَزَعاً مِنَ الحَرب وَ لکنِّی رَجُل مُسِنٌّ أخافُ علَى النِّساء و الذّراری غَداً إذا فَنینا اللَّهمَّ إنَّک تَعْلَمُ أنِّی قَدْ نَظَرْتُ لِقَوْمِی و لأَهْلِ دِینی؛ وقعة الصفین/۴۸۰ و شرح ابن‌ابی‌الحدید/۲/۲۱۴)
 
پس از تحمیل اصل ماجرای حکمیت تنها به این هم بسنده نکردند و در کیفیت مذاکرات وارد شدند. به هر کدام از گزینه های علی (ع) برچسب جنگ طلبی و مسائل قومی قبیله ای چسباندند تا ابوموسی اشعری را به عنوان گزینه خود به امام المسلمین تحمیل کرده باشند.
 
ابوموسی را به مذاکره فرستادند اما پس از آن که ابوموسی اشعری قافیه را باخت و شکست را بر جامعه اسلامی تحمیل کرد، دقیقا همان کسانی که اصل و کیفیت حکمیت را به امیرالمومنین (ع) تحمیل کردند طلبکار امام شدند و گستاخانه از زیر بار اشتباهات و خیانت های خود شانه خالی کردند و از امامی که به صراحت با منطق سازش‌کارانه آنها مقابله کرده بود طلب توبه کردند.
 
حضرت به آنها فرمود::
چه چیز باعث شورش شما شده است؟ گفتند: از خطایی که در صفین مرتکب شده ای، توبه کن و پس از آن آماده باش تا با هم به جنگ با معاویه برویم. امیرمؤمنان در پاسخ فرمود: من شما را در جنگ صفین از موضوع حکمیت نهی کردم، اما شما پافشاری کردید و انجام آن را خواستار شدید و اکنون که به اشتباه خود پی برده اید، آن را گناه می شمرید و خواستار توبه هستید؟(خوارج، ص۹۹)
 
این استراتژی خوارج است که هر وقت می خواهند پروژه تحمیل را پیش می برند و هر وقت شکست می خورند طلبکار امام و امت می شوند.

و در انتها؛ یکی از جملات امیرالمومنین(ع)  که در نامه ی ایشان به ابوموسی اشعری درج شده است:
 
 إنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ نَفعَ ما اُوتِیَ مِنَ العَقلِ و التَّجرِبَةِ»: شقی کسی است که به عقل و تجربه بی‌اعتنا باشد.  (نهج‌البلاغه/نامه۷۸)