بنابر مسئله اول رساله عملیه امام خمینی(ره) و تمامی مراجع معظم متاخر و حاضر مسلمان در برخورد با دو موضوع اصول و فروع مکلف است.
1- عقيده مسلمان به اصول دين بايد از روى دليل باشد
2- احکام غير ضرورى دين را باید از روى دليل به دست آورد(مجتهد)
3- به دستور مجتهد رفتار کرد (تقلید)
4- از راه احتياط طورى به وظيفه خود عمل نمايد که يقين کند تکليف خود را انجام داده است مثلا اگر عده‏اى از مجتهدين عملى را حرام می دانند و عده ديگر می گويند حرام نيست، آن عمل را انجام ندهد، و اگر عملى را بعضى واجب و بعضى مستحب می دانند آن را بجا آورد.
استاد شهید مرتضی مطهری نیز در کتاب پانزده گفتار ص ۲۱۲ در توضیح شک منجر به تحقیق عالمانه و بدور از عناد و تعصب تاکید می فرمایند.
1- شک مقدس آن شکی است که به صورت پاره کردن زنجیرهای تقلید باشد ولی به شرط آنکه انسان را به سوی تحقیق و کشف حقیقت سوق بدهد و در روح او درد ایجاد کند.
2-  که در آیه شریفه ۶۹ سوره مبارکه عنکبوت فرمود وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ (و كسانى كه در راه ما كوشيده‏ اند به يقين راه ‏هاى خود را بر آنان مى ‏نماييم و در حقيقت ‏خدا با نيكوكاران است)
حضرت استاد علامه جوادی آملی مدظله العالی نیز در ضرورت و جایگاه تفکر در ذیل آیات شریفه إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ و إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ فرمودند تنها مردمی سعادتمند خواهند بود که قیام به تعقل و تفکر نمایند.
امیرالمؤمنین امام علی (ع) در خطبه ۱۸ نهج البلاغه می فرماید ظاهر قرآن زیباست باطن آن ژرف و ناپیدا است عجایب آن سپری نگردد غرایب آن به پایان نرسد و تاریکی‌ها جز بدان زدوده نشود.