«محمد بن سلمان» ولیعهد جوان عربستان در حال شکستن یک سری تابوهای اجتماعی است. در این راستا لغو ممنوعیت رانندگی برای زنان بیش از دیگر اصلاحات برجسته شده است. آیا عربستان به سوی مدرنیسم گام برمی دارد
جماران، «ایژین پاسیفیک پست» با رویکرد پوشش اخبار آسیا که در «ونکوور» کانادا منتشر می شود، در گزارشی نوشت: اصلاحات اخیر عربستان سعودی شامل تغییر قوانین رانندگی به نفع زنان، آزادی ورود زنان به ورزشگاه ها، آزادی های مشروط برای موسیقی، فتوای مفتی سعودی برای خروج زنان از کشور بدون اجازه همسر و چند مورد دیگر در زمینه اقتصادی می شود.
پخش کنسرت «ام کلثوم» خواننده مطرح مصری در تلویزیون دولتی عربستان را هم شاید بتوان اصلاحی چشمگیر دانست. در کشورهای دیگر شاید پخش تلویزیونی این کنسرت که 30 سال پیش برگزار شده، یک تماشاچی را به خود جلب نمی کرد، اما در عربستان اقدامی جنجالی بود؛ زیرا در این کشور به شدت محافظه کار، موسیقی حرام است.»
در عین حال در این کشور رانندگی برای زنان آزاد شده است و صدها هزار زن سعودی به زودی در خیابان ها آموزش رانندگی خواهند دید، در حالی که همین چند وقت پیش یک روحانی با نفوذ رانندگی زنان را خطری برای امنیت جامعه عنوان کرده بود.»
به این ترتیب، افزایش حقوق زنان در عربستان پایه های نظام مردسالار اجتماعی را به لرزه در می آورد و زنانی که تا امروز برای انجام هر کاری به یک قیم مرد نیاز داشتند، به ناگاه در بسیاری موارد دارای حقوق برابر می شوند و می توانند کارهای اداری را خودشان انجام دهند و در تعیین سرنوشت خود تا حدودی سهیم باشند.
تحولاتی نمایشی در بحبوحه افت بهای نفت؟
با وجود این تغییرات، هنوز تا برابری حقوقی زن و مرد در عربستان سعودی راه زیادی مانده است. به نظر می رسد که گشایش محتاطانه این جامعه بسته، اقدامی تاکتیکی است. خاندان سلطنتی با بحران دست و پنجه نرم می کند و بدون اصلاحات اصولی اقتصادی، بالاخره روزی با خطر ورشکستگی اقتصادی مواجه خواهد شد.
سقوط بهای نفت زنگ خطر را برای سعودی ها به صدا درآورده است و طلای سیاه دیگر تا ابد پشتوانه اقتصادی عربستان نخواهد بود. به همین دلیل ولیعهد جوان سلسله اصلاحات اساسی در نظر گرفته است: کاهش کمک های دولتی، خصوصی سازی شرکت های کلان و تقویت بخش خصوصی.
محمد بن سلمان می داند که موفقیت این گونه اقدامات بدون مشارکت زنان امکان پذیر نخواهد بود.
بهبود وجهه؟
جدای از مسائل اجتماعی و اقتصادی، ولیعهد عربستان خوب درک می کند که حقوق بیشتر برای زنان، کنسرت و برنامه های فرهنگی می توانند وجهه عربستان سعودی را در نزد غربی ها بهبود بخشد. امید سعودی ها این است که این اقدامات به جذب سرمایه گذاران و تقویت صنعت گردشگری کمک کند؛ صنعتی که پیشتر به آن اهمیت داده نشده بود.»
با این حال باید آگاه بود که گشایش جامعه سنتی خطراتی هم در پی خواهد داشت و هشدارهای افراطیون در شبکه های اجتماعی را نباید نادیده گرفت.
شورای عالی علمای دینی عربستان که در سیاست گذاری ها نقش برجسته ای دارد، تاکنون در رابطه با اصلاحات ولیعهد این کشور سکوت کرده است و به نظر می رسد با این اصلاحات مخالفتی ندارد.
اقدامات محمد بن سلمان فعلا بیانگر تغییر و تحولات اساسی در عربستان سعودی نیستند. هنوز پیگرد و فشار زیاد بر منتقدان رژیم، دستگیری های خودسرانه و شکنجه در دستور کار است و هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه پادشاه حاضر است اندکی از قدرت مطلق خود را واگذار کند، وجود ندارد.
این اصلاحات برای بسیاری جنبه نمادین دارد و آن را تلاشی برای بهبود وجهه عربستان می دانند، اما برای میلیون ها زن سعودی به مراتب بیش از این است.
