معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و استاد دانشگاه پرینستون آمریکا با بیان اینکه برجام ضربه سهمگینی بود که عربستان از ایران و آمریکا خورد، گفت: حادثه به آتش کشیدن سفارت عربستان ممکن است از سوی خود سعودی ها طراحی و توسط عوامل نفوذی شان اجرا شده باشد.
حسین موسویان در گفت و گو با جماران، ضمن تحلیل درباره چرایی اقدامات عربستان علیه ایران، استراتژی این کشور در رویارویی برابر تهران را تحلیل کرد.
آنچه در ادامه می خوانید، بخشی از متن گفت و گوی مشروح جماران با موسویان است که این بخش از مصاحبه به تحولات اخیر منطقه ویژه در ارتباط با روابط ایران و عربستان اختصاص دارد.
* خبرنگار جماران: تصمیم عربستان برای لغو روابط دیپلماتیک با تهران، را چگونه ارزیابی می کنید؟ به نظر شما آیا این یک اقدام احساسی بوده و یا عقلانیت خاصی در پشت آن وجود داشته است؟
قطع رابطه با ایران یک اقدام حساب شده و از قبل طراحی شده بود
موسویان: تصمیم عربستان برای قطع روابط با تهران یک اقدام احساسی نبود، بلکه بسیار حساب شده و از قبل طراحی شده است. بعد از تحولات بهار عربی یا بیداری اسلامی، نقش منطقه ای ایران تقویت و جایگاه عربستان سعودی در منطقه تضعیف شد. این وضعیت ریاض را نسبت به گذشته بی نهایت نگران و عصبانی کرد. منتهی عربستان با برجام در مورد ایران به بن بست رسید.
برجام سهمگین ترین ضربه ای بود که عربستان از ایران و آمریکا و قدرت های جهانی خورد. ریاض متوجه شد که واشنگتن از تقابل آنها با تهران حمایت نخواهد کرد؛ بنابراین به احتمال قوی استراتژی جدیدی برای "جهان اسلامی کردن تقابل با ایران " طراحی کرده است.
برای عملیاتی کردن این استراتژی، ریاض عکس العمل ایران در برابر جان باختن بیش از 460 تن از حجاج را ارزیابی کرد و متوجه شد که ایران صبورانه و مدبرانه برخورد می کند. طرح اعدام شیخ نمر کلید جدیدی بود که البته به تنهایی نمی توانست زمینه ساز موفقیت استراتژی جدید سعودی ها شود، مگر اینکه حادثه ای در ایران رخ دهد که برای جهان شوک آور باشد و قدرت مانور عربستان را در جهان اسلام بوجود آورد.
عربستان به دنبال "جهان اسلامی کردن تقابل با ایران"
حادثه به آتش کشیدن سفارت عربستان همان چیزی بود که نیاز ریاض را در این زمینه برآورده می کرد. ریاض تعدادی از کشورهای اسلامی مثل بحرین، سودان و جیبوتی را به قطع رابطه با ایران اقناع کرد و موفق شد اولین گام برای اجرایی کردن استراتژی "جهان اسلامی کردن تقابل با ایران" را بردارد.
* با این اتفاق آینده روابط ایران و عربستان را چگونه ارزیابی می کنید؟
- با توجه به این اتفاقات، مسئولان سیاسی-امنیتی ایران باید 2 مسئله را مورد توجه قرار دهند:
اول اینکه حادثه به آتش کشیدن سفارت عربستان ممکن است از سوی خود سعودی ها طراحی و توسط عوامل نفوذی شان اجرا شده باشد.
عربستان از تقابل آمریکا و اروپا با ایران ناامید شده است
ثانیا بعد از ناامیدی سعودی ها در به دام انداختن آمریکا و اروپا برای مقابله با ایران، ریاض برنامه گسترده تری برای تقابلی کردن رابطه ایران با کشورهای عربی - اسلامی و سپس جهان اسلام در نظر دارد.
 * با توجه به قطع روابط ایران و عربستان، این رخداد چه تاثیری بر تحولات منطقه به خصوص بحران های عراق و سوریه خواهد داشت؟
ممکن است اوضاع خاورمیانه وختم تر شود
- به هرحال ایران و عربستان 2 قدرت تعیین کننده برای حل و فصل بحران های جاری خاورمیانه هستند. با وضعیت جدید ممکن است اوضاع وخیم تری در پیش روی خاورمیانه باشد.