تاریخ بیانگر این واقعیت تلخ است که همواره ارزشهاى اخلاقى و معنوى جوامع انسانى مورد تهاجم قرار گرفته و تلاش می شود انسانها مطابق با اصول ضد ارزشى، شکل بگیرند، بنابراین در مکتب اسلام و انبیاء مسأله جنگ و دفاع مطرح شده است. در قرآن کریم «قتال» با مشتقاتش 170 مرتبه، «حرب» با مشتقاتش ده بار، «جهاد» با مشتقاتش 41 مورد و «دفاع» با مشتقاتش ده مرتبه تکرار شده است. به طورى که خداوند متعال خود را اولین مدافع مؤمنان و بندگان خویش دانسته و می فرماید:

إِنَّ اللَّهَ یُدافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ خَوَّانٍ کَفُورٍ.( حج/38)

امام خمینى(س) با توجه به این مهم دیدگاه دفاعى خود را کردند و با تأکید بر دفاع از حریم ارزشهاى اسلام و قرآن مى ‏فرمایند:

«جنگ ما جنگ عقیده است، و جغرافیا و مرز نمى‏ شناسد».( صحیفه امام؛ ج 21، ص 87)

مبناى تفکر مبارزاتى امام (س) دیانت است که در همه زمینه ‏ها بر فهم فقهى تکیه دارد و هدف آن پیاده کردن اسلام و تربیت انسان سالم است. ایشان دفاع از اسلام و مسلمین، دفاع از محرومین و مستضعفین، دفاع از حزب ‏اللَّه، دفاع از نهضت های اسلامى، دفاع از جان و مال و آبرو و دفاع از عزت و استقلال سیاسى و ... را ضروری می دانستند و با الگوگیرى از "دفاع" در منطق قرآن و سیره پیامبر (ص) و ائمه معصومین(ع)، تصمیم گیریها و عملکرد خود قرارد داده و نحوه ارتباط با خداوند، دوستان، دشمنان، منافقان، حکومت و رهبرى، تبلیغات، سیاست خارجى، جنگ و صلح، اسیران جنگى، آموزش، سازماندهى و ... را تبیین کرده اند و باور داشتند، اگر یک ملتى بخواهد براى حرف حقى مقاومت کند، باید از تاریخ اسلام استفاده کند و ببیند که در تاریخ اسلام چه گذشته. گذشته سرمشق ماست و باید در مقابل ظالم و غاصب ایستاد. ( صحیفه امام؛ ج 5، ص 162) ایشان می فرمایند:

«لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ پیغمبر بزرگ اسلام همه چیزش را فداى اسلام کرد تا پرچم توحید را به اهتزاز درآورد».( صحیفه امام؛ ج 3، ص 421)

پس جنگهاى اسلام مقصدى جز تربیت انسانها و جارى کردن احکام خداوند و ممانعت از ظلم ستمگران نداشته است و اسلام هم استفاده از جنگ را تا مرز ضرورت، محدود ساخته و آن را به عنوان آخرین وسیله براى جلوگیرى از تجاوز و طغیان و تأدیب مفسدان و ظالمان پذیرفته است. مفسدانى که بر اساس امیال شیطانى خود همیشه درصدد پایمال کردن حقوق مادى و معنوى انسانها بوده و هیچ گاه جوامع بشرى از وجود چنین افرادى خالى نبوده است، و با توجه به اینکه اسلام شریعتى صریح و گویا براى مشکلات انسانها، و صاحب روشهایى قاطع و قابل اجراست؛ در اوج عطوفت و مهربانى، در برابر ستمکاران و جباران شدت عمل دارد و دستوراتى قاطع به پیروانش صادر نموده و خواهان مبارزه تا رفع فتنه در عالم شده است، و امام راحل با آگاهى کامل در تمامى مراحل مبارزاتشان از این فکر بهره جسته‏ اند:

«هیهات که خمینى، در برابر تجاوز دیو سیرتان و مشرکان و کافران به حریم قرآن کریم و عترت رسول خدا و امت محمد ـ صلى اللّه‏ علیه و آله و سلم ـ و پیروان ابراهیم حنیف ساکت و آرام بماند و یـا نظـاره‏ گر صحنه ‏هـاى ذلت و حقـارت مسلمانان باشد. من خون و جان ناقابل خویش را براى اداى واجـب حق و فریضـۀ دفـاع از مسلمانـان آمـاده نمـوده ‏ام و در انتظـار فوز عظیـم شهادتـم.». ( صحیفه امام؛ ج 20، ص 318)

در اندیشۀ امام (س)، عالَم از دو حال خارج نیست. هر حرکتى که از انسان صادر بشود، چه حرکتهاى قلبى و چه حرکتهاى روحى و چه حرکتهاى جوارحى، از این دو حد خارج نیست: یا به طرف صراط مستقیم و اللَّه است و یا طاغوتى است. بنابراین جنگها نیز دوگونه‏ اند؛ یا حقند یا باطل.( صحیفه امام؛ ج 13، ص 173)

جنگهـاى باطل همـواره چیزى جز نابودى بشر به دست قدرت‏ طلبان و زورگویان نبوده و هدف غایى آنان استیلاى کامل به عالم طبیعت و مکیدن منابع آن و توسعه استعمار می باشد. 

« جنگهایى که براى احراز مقام است، براى به دست آوردن قدرت است، براى تحمیل بر جامعه‏ هاست، براى جنایتکارى این ابرقدرتهاست یا هر قدرتى، این جنگها جنگهاى ابلیسى است و جنگهاى طاغوت است».( صحیفه امام؛ ج 13، ص 173)

اما جنگهاى حق به دنبال شکوفایى حیات فطرى بشر صورت می گیرد و مقصد، تربیت انسانها و جوامعشان و برطرف کردن موانع سر راه آنهاست. این تفکر که برگرفته از اسلام است، سبب شده تا همواره پیامبر(ص) و ائمه (ع) و پیروان آنان سعى کنند در دفاع از اسلام و حفظ این امانت الهى جان خود و عزیزترین نزدیکانشان را تقدیم نمایند.

« جنگهایى که پیغمبر ها مى‏ کردند، اولیا مى‏ کردند، مؤمنین مى‏ کردند براى این بود که اشخاص سرکش را از آن سرکشیها برگردانند و تأدیب کنند. این‏ جنگ، جنگ الهى است».( صحیفه امام؛ ج 13، ص 173)

امام خمینى(س) و شهیدان جان بر کف در طى دوران نورانى دفاع مقدس همسفران اهل نور شدند و عاشقانه گردن به مسلخ عشق سپردند. باشد که خون این راد مردان همواره بجوشد و چراغ هدایت عصرها و نسلهاى دیگر گردد.

«خمینى آغوش و سینۀ خویش را براى تیرهاى بلا و حوادث سخت و برابر همۀ توپها و موشکهاى دشمنان باز کرده است و همچون همۀ عاشقان شهادت، براى درک شهادت روزشمارى مى‏کند».( صحیفه امام؛ ج 21، ص 87)