آنچه در ادامه می آید بخشی از گفت و گوی خبرنگار جماران با سردار حسین علایی است که پیشتر منتشر شده بود:

آقای علایی! به نظر شما وظیفه ما در قبال ترویج افکار و اندیشه امام خمینی (س) چیست؟

در دوران حیات امام یکی از طولانی ترین جنگ ها بر ایران تحمیل شد و در زمانی که امکان تأمین تسلیحات جنگی به صورت عادی از کشورهای دنیا فراهم نبود و تقریبا اکثر کشورهای دنیا رسما از دشمن ایران حمایت می کردند، امام توانستند این جنگ را با پیروزی به پایان برساند و در هر مقطعی از جنگ نظریاتی مطرح می کردند که قدرت دفاعی ملت ایران را افزایش می داد.

هنر کسانی که امروز از این اندیشه ها بهره برداری می کنند این است که در اندیشه های امام اجتهاد کنند و بر این اساس تئوری پردازی و نظریه پردازی صورت دهند و در مقاطع مختلف اندیشه هایی که امام مطرح کردند را برای حل بسیاری از مسائل مبتلا به مطرح کنند. اگر الآن ما در هر حوزه ای از داخل ایران، جهان اسلام و سایر کشورها با مسأله ای مواجه باشیم می توانیم از اندیشه های امام استفاده کنیم. به نظر من از اندیشه های امام برای وحدت ملی، همگرایی، انسجام ملی و پایدار ماندن مبانی انقلاب می توانیم به خوبی بهره بگیریم.

نظر شما مبنی بر اینکه امام خمینی (س) بر اساس یک تئوری حرکت کرد با حرف کسانی که می گویند امام برخی کارها را از روی اجبار انجام داد، سازگاری ندارد.

امام خمینی (س) در همه حوزه ها با نظریه پردازی متکی بر اندیشه های اسلامی کارهای خودشان را تنظیم می کردند و جلو می بردند. امام با نظریه پردازی دفاع مقدس را مدیریت کردند. روز اولی که جنگ شد دو نظریه مهم مطرح بود؛ یکی اینکه ما در شرایطی نیستیم که بتوانیم دفاع کنیم و برای کاهش خسارات بهتر است در همین وضعیت با دشمن مذاکره کنیم و جنگ را پایان دهیم. ولی نظریه دیگر تئوری امام خمینی (س) مبتنی بر مکتب اسلام بود. تئوری امام این بود که چون ارتش متجاوز به خاک ما حمله کرده طبق دیدگاه اسلام برای ما دفاع واجب است. بنابر این امام تئوری دفاع همه جانبه را مطرح کردند و با این تئوری کار را جلو بردند.

اندیشه امام پویا بود. امام از آراء و نظرات دیگران در کارهای اجرایی استفاده می کرد ولی کسی نمی توانست نظرش را به امام تحمیل کند. به نظر من زمانی که امام  به این نتیجه رسیدند که ما تمام ظرفیت های خود را برای جنگ به کار گرفتیم ولی پایان دادن به جنگ از طریق جنگ میسر نیست، بلکه پایان دادن به جنگ با روش دیگری به صلاح جمهوری اسلامی و کشور است، با همان دیدگاهی که دفاع همه جانبه را سامان دادند به جنگ پایان دادند. البته کسب اطلاعات و نظرات متخصصین، صاحب نظران و سیاستمداران در تصمیم گیری های اجرای امام طبیعتا نقش داشته؛ چون امام بدون اطلاعات تصمیم نمی گرفته است؛ داده ها و اطلاعات را جمع آوری می کردند ولی متکی بر تئوری هایی که به آن معتقد بودند تصمیم می گرفتند.

آقای علایی! با توجه به سوابق تان در دفاع مقدس بفرمایید که به نظر شما اندیشه ها و رهنمودهای امام خمینی (س) چقدر باعث پیشبرد مسائل دفاع مقدس شد؟

روزی که جنگ شروع شد امام بر اساس تئوری هایی که خودشان معتقد بودند فرمودند که دفاع بر همه واجب است و باید در مقابل متجاوز دفاع کنیم. این اندیشه قدرت عظیم دفاعی در ایران را سازمان داد و فرمودند که اگر این جنگ 20 سال طول بکشد باز هم ما ایستاده ایم.

پس چرا تعبیر جام زهر را به کار بردند؟

امام پیروز شدند و سپس جنگ را کنار گذاشتند. امام دنبال این بودند که بر اثر پیروزی ما در جنگ، ملت عراق نیز پیروز شوند و از استبداد صدام نجات پیدا کنند. برداشت امام این بود که اگر این جنگ ادامه پیدا کند ارتش عراق به گونه ای تضعیف خواهد شد که مردم عراق فرصت پیدا خواهند کرد نظام و حکومت را خودشان در دست بگیرند و نظام حکومتی عراق از بین برود. شاید آن موقع که می خواستند قطعنامه را بپذیرند این احساس را داشتند که مردم عراق همچنان در اسارت صدام و حزب بعث باقی خواهند ماند و بنابر این از آن تعبیر به جام زهر کردند.

چون امام صادقانه  این موضوع را پذیرفتند خداوند چیزی که امام فکر می کردند با جنگ به دست می آید را با صلح برای امام به ارمغان آورد. صدام و حزب بعث از بین رفت و حکومت عراق به دست مردم آن کشور افتاد؛ آن هم به دست دشمانی که می خواستند ما را از بین ببرند. آمریکایی که می خواست ما را از بین ببرد و در حمله به ما از عراق حمایت می کرد به جایی رسید که خودش با صدام درگیر شد. چون آنها صدام را برای حمله به ایران می خواستند و او را برای بودن در قدرت و گردن کشی در منطقه نمی خواستند.

در یکی از دعاهای ما هست که «الهم اشغل الظالمین بالظالمین». خداوند فضایی را فراهم کرد که ارتش عراق به این گونه از بین برود. شاید اگر شرایط به گونه دیگری رقم می خورد هیچ گاه ایران و مردم ایران نفوذی را که باید در فضای عراق به دست نمی آوردند. در حالی که صدام آمد کینه و دشمنی بین دو ملت ایران و عراق به وجود بیاورد الآن ما چنین وضعی را شاهد نیستیم و مردم ایران جزء محبوب ترین ملت ها برای ملت عراق هستند.

برخورد گزینشی با سیره و اندیشه امام چه تأثیری بر ترویج این افکار و اندیشه می گذارد؟

اگر کسانی امام را دوست و قبول دارند باید امام را به صورت مجموعه ای با افکار، رفتار و عملکرد او در همه حوزه های اقداماتی که در زمان حیات خود انجام داد ببینند. اینکه هرکس بخواهد از افکار امام فقط به نفع چیزهایی که خودش باور دارد استفاده کند مصداق «نؤمن ببعض و نکفر ببعض» و یا این مسأله می شود که در مورد قرآن هم بعضی ها تفسیر به رأی می کنند. برای خودشان دیدگاه هایی دارند و می خواهند بگویند قرآن هم این دیدگاه را دارد.

ممکن است افرادی بعضی نظرات امام را قبول نداشته باشند این ایرادی ندارد ولی نباید بگویند همین گونه که ما می اندیشیم امام می اندیشید باید هرکس امام را همان گونه که بوده بشناسد و مطرح کند نه اینکه اندیشه هایی که خودش دوست دارد را به امام منتسب کند و بقیه را نه. ما باید اندیشه های امام را ترویج دهیم ولی نباید دیدگاه و نظریات خودمان را به امام نسبت دهیم.

خوشبختانه تمام افکار و اندیشه های امام ثبت و ضبط شده است و همه کسانی که بخواهند از این اندیشه ها استفاده کنند صدا، تصویر و مکتوبات امام موجود است و امکان انحراف در آنها را از بین می برد. الآن شبکه های مجازی و شبکه های اجتماعی ظرفیت عظیمی را ایجاد کردند و از این ظرفیت ها می شود متناسب با شرایط برای طرح تفکرات و اندیشه امام بهره برد. ولی من فکر می کنم امام و اندیشه های او ماندگار خواهد بود و همه کسانی که بخواهند از این سرچشمه استفاده کنند می توانند برای خودشان این امکان را فراهم کنند که همچنان از فکر امام بهره ببرند.

گفت و گو از: سجاد انتظاری