جماران، «عبدالباری عطوان» در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به آخرین تحولات یمن پرداخت و نوشت: همیشه از نوشتن به مناسبت های سیاسی و یا رخدادهای نظامی سرنوشت ساز امتناع می کنم زیرا در بیشتر مواقع برای خواننده خوشایند نیست و آن را کشیده شدن پشت برخی جمله های انشایی به منظور پر کردن مساحت و نتیجه ورشکستگی و چه بسا آسان گیری نیز می داند لیکن مناسبت هایی وجود دارند که سخت است این قاعده درباره آنها عملی شود و در رأس این مناسبت ها ورود جنگ در یمن به سومین سال آن است زیرا دارای پیامدهای منطقه ای و بین المللی است که می تواند نقش اصلی در تغییر شکل منطقه و کشورهایش بازی کند.

دو سال پیش همان زمان که «توفان قاطعیت» با بیش از دویست هواپیما از نوع «اف 16»ساخت آمریکا به رهبری عربستان سعودی که ثروتمندترین کشور است برای بمباران یکی از فقیرترین کشورها در جهان به لحاظ مادی لیکن یکی از غنی ترین کشورها به لحاظ تمدنی و فرهنگ، ابداع، کرامت و عزت نفس و اراده بالا در ایستادگی و دفاع از خود، آغاز شد.

توفان قاطعیت که تا کنون هیچ کدام از اهدافی که به منظور آنها آغاز شد نرسید و تبدیل به جنگ«بازگرداندن امید» شد لیکن این امید نیز برای صاحبانش پیروزی به ارمغان نیاورد و برای یمنی های مورد حمله قرار گرفته شده چیزی جز بمباران هواپیماهای امید به بار نیاورد و اسم ها و ابزارهای کشتار و ویرانی تغییر نکرد.همچنین  سرتیپ«احمد العسیری» سخنگوی ائتلاف عربی به رهبری عربستان نیز تغییر نکرد اگر چه به دلیل مصیبت رسانه ای اش و نه نظامی و تحریف بسیاری از واقعیت های در چارچوب جنگ روانی که نقش بزرگی در آن بازی کرد به درجه سرلشکر ارتقای مقام یافت؛ و این امری معمول در بیشتر جنگ ها اگر نگوییم در همه آنها معمول است و مصائب و ناکامی هایی که این مرد دارد برایش کفایت می کند.

خدا را شکر هنوز حافظه قوی است و جزئیات صحنه در ابتدای آغاز توفان قاطعیت و موشک های هواپیماهایش و جنبه های سیاسی و نظامی و رسانه ای و چگونگی بازتاب حالت اعتماد به نفس برای پیروزی (علیه چه کسی؟)به شکل مقاله های مطبوعاتی و برنامه های تلویزیونی به همراه تهدیدها و وعده وعیدها و باور بسیاری پس از آن پرواز هواپیماهای توفان قاطعیت به سمت شرق یعنی تهران پایتخت ایران برای نابودی آن را به یاد می آورد.

در آن مرحله سخنان پر از «امید» برخی درباره«عقیده سلمان» که دوران آرامش و اطمینان را به پایان رساند و واکنش و تعامل «نظامی قاطع» با همه همسایه ها(به جز رژیم اسرائیل) به ویژه ایرانی ها که( به باور و ادعای همین برخی) به یمن و سوریه نفوذ کردند و پنج پایتخت عربی را در رأس شان بغداد و پس از آن دمشق و صنعاء و بیروت به اشغال خود درآوردند و ما را ببخشید که پنجمی را فراموش کردیم،در پیش گرفتند، به دهشت واداشت.

هدف از آغاز توفان قاطعیت بازگرداندن «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور به اصطلاح قانونی یمن(رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن) به شهر صنعا پس از اشغال آن توسط کشورهای این توفان  و بیرون کردن ائتلاف حوثی ها و صالحی ها از آن بود لیکن هادی در عمل برگشت اما نه به صنعاء بلکه به ریاض آن هم پس از اقامت کوتاه مدت در عدن؛ همان شهری که هواپیمای اش از فرود در فرودگاهش منع شد و وی تلاش کرد که با سفر کوتاه به ابوظبی که فقط چند ساعت طول کشید مشکل را رفع و رجوع کند و در یکی از کریدورهای آن با رهبران امارات دیدار کرد و سخنان خشنی شنید و پیام را گرفت و از همان جایی که آمده بود برگشت؛ جزئیاتی در این زمینه وجود دارد که این جا مکان شرحش نیست.

هادی را شخصا می شناسم و در سال 2000 با وی در یکی از خانه های «علی عبدالله صالح» رئیس جمهور سابق یمن در صنعا دیدار کردم.خانه ای محقر که در آن کودکانی را دیدم که در اتاق های نشمین که بعد از پایان خوردن وعده غذایی پر از قات شدند،رفت و آمد می کردند.فهمیدم که این کودکان،بچه های او هستند. آقای هادی داخل شد و دیدم بلند قد است و به نظر می رسید که یک نظامی در لباس شخصی است (لباسی مایل به آبی روشن) و معاون رئیس جمهور بود و با ادب بودن ویژگی وی بودهمچنین کم حرف بود و با ما در مراسم مصرف قات که نمی دانم به افتخار من برگزار شد یا سنت یمنی در روزهای تعطیل است و البته باید گفت که همه روزهای یمنی ها روز تعطیل است اگر مساله مربوط به مصرف قات باشد. از جمله کسانی که حضور داشتند «عبدالکریم الاریانی» هوشمند و وزیر خارجه سابق یمن بود(الان کجاست؟)، بعد از آن نه با هادی دیدار کردم و نه با عبدالله صالح زیرا از آن تاریخ به بعد بر خلاف باور بسیاری به یمن سفر نکردم.

هادی در گفت و گو با روزنامه «ریاض» به همین مناسبت گفت که «راه حل در یمن نظامی است برای رسیدن به راه حل سیاسی»و این سخن که مرا به درنگ وا داشت امری است که از وی به عنوان مرد نظامی که جنگی برای خنثی کردن  جنبش جدایی طلب در سال 1994 و جالب این جاست که تحت فرماندهی صالح فرماندهی کرد، قابل توقع است ولی ما به این نتیجه رسیده ایم که راه حل نظامی با گذشت دو سال از آغاز توفان دشوارتر می شود، فرایند مذاکرات نیز از هم پاشید و در نهایت مرد و استخوان هایش نیز پوسید یا دارد می پوسد. چه بسا رنج ها و مشکلات یمنی از همسایگان متجاوز به آنها کمتر و راحت تر باشد زیرا این همسایگان عادت به این رنج ها نکرده و سال های سال در رفاه ثبات و دوری از هر گونه جنگ و ریاضت اقتصادی به سر برده اند.

ائتلاف حوثی-صالحی راه حل نظامی را نمی خواهد زیرا در سایه امکانات نظامی ابتداتی در مقایسه با توان نظامی دشمنش یعنی سعودی ها نمی تواند این کار را بکند و هر گونه راه حل سیاسی که قدرتش را به رسمیت نشناسد را نمی پذیرد و اطلاعاتی داریم که تاکید می کند که برخی فرماندهان نظامی در این ائتلاف هوادار اوضاع کنونی هستند و برنامه هایی برای طولانی مدت کردنش دارند یعنی برنامه هایی برای کشاندن عربستان و هم پیمانانش به جنگ فرسایش مالی و نظامی که منجر به ورشکستگی عربستان به لحاظ مالی شود و در نهایت ائتلافش به دلیل هزینه های سنگین انسانی و گسترش شکاف ها و اختلاف ها از هم بپاشد و عملا این استراتژی نظامیان ائتلاف حوثی و صالح در حال ثمره دادن است و در سایه ورود سلاح موشک های بالستیک به میدان نبرد در کنار دیگر اتفاقات غیرمنتظره ثمره های بزرگتر و بیشتر می دهد.

صالح که این چنین توصیفش می کنند که گربه ای هفت جان است و ما را ببخشید به خاطر این تشبیه، روز گذشته-یکشنبه- در میدان «السبعین» در صنعا که آن را بسیار دوست می دارد ظاهر شد و «ایستادگی» دو سال گذشته را جشن گرفت آن هم وسط خیل جمعیت که برخی آن را یک میلیون و نیم تخمین زدند این در حالی است که خبرگزاری فرانسه آن را صد ها هزار نفر تخمین زد. آقای «عبدالملک الحوثی»رهبر حوثی ها در سخنرانی خود گفت«دشمن در توهم به سر می برد و می گوید که سرنوشت جنگ را در این هفته تعیین می کند یا در این ماه تعیین می کند، لیکن ما تا زمانی که تجاوز وجود دارد به مقابله با آن ادامه می دهیم.»اما صالح رئیس جمهور سابق یمن گفت که «یمنی های آزاد در اصرار بر گزینه مقاومت و دفاع تا زمانی که تجاوز به رهبری عربستان در تکبر و تجاوز به کشور ما ادامه دهد و بر گزینه جنگ اصرار داشه باشد،ادامه می دهند»

یمنی هایی که به راه حل نظامی سریع عربستان سعودی دل خوش کرده بودند شروع به تغییر موضع خود کرده اند، یا اینکه بیشتر آنها شروع به تغییر موضع شان کردند و به صفوف مقاومت تجاوز به یمن می پیوندند، در نهایت آنها یمنی هستند و به اصطلاح«مشروعیت» و حامیان آن تا کنون به حداقل بلندپروازی های شان نرسیدند.

نمی دانم تا کی عربستان و هم پیمانانش به گزینه جنگ در یمن ادامه می دهند این در حالی است که سعودی ها در جنگ سوریه گرفتار شده و به زودی در جنگ حقوقی در آمریکا به دلیل قانون«جاستا»(عدالت علیه حامیان تروریسم)و شکایت های ارائه شده توسط متضررین از حملات یازدهم سپتامبر از جمله 3500 نفر از خانواده های قربانیان و غرامت هایی که برخی کارشناسان بی طرف 4تریلیون دلار تخمین زده اند، گرفتار می شو.د این علاوه بر صف طولانی حکومت های عربی که «کاسه گدایی» برای کمک های مالی به آنها به سمت عربستان دراز کرده اند.

یمن اکنون شاهد بزرگترین بحران انسانی است زیرا هفت میلیون یمنی با گرسنگی به دلیل محاصره خفقان آور رو به ور هستند.این علاوه بر سه میلیون کودک یمنی است که با دو چیز بد مواجه هستند یعنی بی سوادی و مرگ به دلیل گرسنگی به دلیل نابودی یا بسته شدن مدارس شان.میلیون ها کارمند نیز «توفان قاطعیت» یا خواهرش «بازگرداندن امید» حقوق های شان را از ماه ها پیش پرداخت نکرده است. همچنین ده هزار شهید و چهل هزار زخمی را نباید فراموش کنیم.

آقای «احمد بن دغر»نخست وزیر دولت فراری روز گذشته اعلام کرد که توفان قاطعیت 85 درصد از اراضی ای که حوثی ها و صالحی ها به کنترل خود درآورده بودند را بازپس گرفت(اشغال کرد)،قربان این خوب است ولی شما حقوق کارمندان را به آنها بازپس دهید و غذا برای هفت میلیون یمنی گرسنه را فقط تامین کنید، دست تان درد نکند.

بسیاری پیش بینی نمی کردند که جنگ توفان قاطعیت دو سال طول بکشد لیکن ما از آنها نبودیم. هر کس یمن و یمنی ها را بشناسد این ایستادگی در برابر تجاوز و شکست بیشتر طرح هایش و نیز انتقال جنگ به اراضی متجاوزان در شمال، متعجب اش نمی کند.

در روایت این مسائل جالب توجه روده درازی نمی کنیم در چنته مان حرف های زیادی برای گفتن داریم و لیکن ترجیح می دهیم آنها را برای سومین سالروز و ورود جنگ به چهارمین سال آن  واگذار کنیم و برای بار سوم ما را ببخشید اگر بدبین بودیم.

تسلیم شدن از اصطلاحات قاموس یمنی ها نیست. یمنی ها به مانند شتر صبر می کنند و باز هم صبر می کنند لیکن اگر آتش خشم شان برافروخته شود تا زمانی که از دشمنان شان انتقام نگیرند از پای نمی نشینند.