به گزارش جماران، به نوشته خبرگزاری رویترز، آمریکا نامه‌ای را تقدیم اعضای شورای امنیت سازمان ملل کرده که ایران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای برجام متهم می‌کند. 

این نامه، روند ۳۰ روزه‌ای را آغاز می‌کند که از لحاظ تئوریک می‌تواند به «بازگشت خودکار» تحریم‌ سازمان ملل علیه ایران منجر شود. با این حال، کارشناسان گفته‌اند دولت آمریکا مسیر پرپیچ و خم و دشواری پیش رو دارد.

مخالفت روسیه

«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد پنجشنبه مخالفت این کشور را با این برنامه آمریکا اعلام کرده است.

ترامپ دیروز چهارشنبه گفت: «ایالات متحده قصد دارد تقریباً تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده سازمان ملل علیه ایران را فعال کند. این، بازگشت خودکار [تحریم‌ها] است.»

ساز و کار موسوم به بازگشت خودکار تحریم‌ها که با نام‌های دیگری مثل «مکانیسم ماشه» یا «اسنپ‌بک» نیز شناخته می‌شود به دنبال احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه تهران است که پس از حصول برجام میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ تعلیق شده بودند.

«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل، قبل از درخواست رسمی پامپئو از سازمان ملل برای فعالسازی مکانیسم ماشه گفت: «ما معتقدیم آمریکا از هیچ حق قانونی یا دلیلی برای آغاز این روند برخوردار نیست. ما البته با آن مخالفت خواهیم کرد.»

«ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم روز پنجشنبه تصریح کرد طرح آمریکا برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شکست خواهد خورد.

زاخارووا در نشست خبری روز پنجشنبه گفت: «طرح آمریکا برای بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران که بعد از حصول توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ برای حل و فصل اختلافات پیرامون برنامه هسته‌ای ایران ملغی شده بودند فاقد وجاهت قانونی هستند و ناگزیر، شکست خواهد خورد.»

متن کامل بیانیه مشترک تروئیکای اروپا در مخالفت با مکانیسم ماشه

روز ۲۰ آگوست، آمریکا با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت خواستار آغاز روند بازگشت خودکار [تحریم‌ها] شده که به طرف‌های برجام اجازه می‌دهد خواستار بازاعمال تحریم‌های چندجانبه‌ای علیه ایران شوند که ذیل مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران رفع شده است. 

فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده یادآور می‌شوند که آمریکا بعد از خروج خود از توافق هسته‌ای در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸، به مشارکت خود در برجام خاتمه داده است.

موضع ما درباره کارآمدی اطلاعیه آمریکا ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ به صراحت به رئیس شورا و تمامی اعضای شورای امنیت ابراز شده است.

بنابراین، ما نمی‌توانیم از این اقدام که با تلاش‌های فعلی ما برای حمایت از برجام سازگاری ندارد حمایت کنیم.

فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده به حراست از فرایندها و نهادهایی که شالوده‌های چندجانبه‌گرایی را تشکیل می‌دهند متعهدند. 

ما کماکان بر اساس هدف حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل عمل می‌کنیم. 

ما از تمامی اعضای شورای امنیت می‌خواهیم از انجام اقداماتی که تنها اختلافات در شورای امنیت را تعمیق می‌کنند یا بر کار آن اثرات مضر دارند خودداری کنند. 

ما علی‌رغم چالش‌های قابل‌توجه ایجادشده در اثر خروج آمریکا از برجام به این توافق پایبند می‌مانیم. 

معتقدیم به مسئله فعلی عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام باید از طریق گفت‌وگو میان طرف‌های برجام به روش‌های مختلف از جمله از طریق "کمیسیون مشترک برجام" و استفاده از "ساز و کار حل و فصل اختلافات" در برجام رسیدگی کرد. 

ما از ایران می‌خواهیم به منظور حفظ توافق تمامی اقدامات ناسازگار با تعهدات هسته‌ای خودش را به عقب برگردانده و بدون تأخیر به پایبندی کامل توافق برگردد.

همان‌طور که تا به حال در مقاطع مختلف از جمله در بیانیه مورخه ۱۹ ژوئن اعلام کرده‌ایم ما به ویژه با توجه به اقدامات ثبات‌زدای ایران که بی‌وقفه ادامه دارند  از تبعات انقضای تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران نگرانی‌های جدی داریم. 

تروئیکای اروپا مصمم به یافتن پاسخ‌های مناسب برای این چالش‌ها است و به همکاری با تمامی اعضای شورای امنیت و طرف‌های ذی‌نفع برای حرکت در مسیر رو به جلو در جهت حفظ فضای دیپلماسی بیشتر ادامه می‌دهد. 

تلاش‌های ما در جهت حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل و پیشبرد امنیت و ثبات منطقه خواهد بود.

چین: درخواست آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه چیزی جز یک نمایش سیاسی نیست

نمایندگی چین در سازمان ملل گفت: «درخواست آمریکا هیچ مبنای قانونی ندارد و چیزی جز یک نمایش سیاسی نیست. اقدام آمریکا از هیچ حمایت در میان اعضای شورای امنیت برخوردار نیست. برجام که به تأیید قطعنامه ۲۲۳۱ رسیده اثر قانون بین‌المللی را دارد. »

اتحادیه اروپا: آمریکا طرف مشارکت‌کننده در برجام نیست

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: همان‌طور که بارها تأکید کرده‌ام، آمریکا به صورت یکجانبه به مشارکت خود در برجام خاتمه داده است. بنابراین این کشور نمی‌تواند طرف مشارکت‌کننده در این توافق باشد.

نیویورک تایمز:

آمریکا به جای منزوی کردن ایران بر سر توافق هسته ای، خودش پشت در ماند

ترامپ تقریبا در هر گامی که برای نابودی توافق هسته ای 2015 برداشت، با مخالفت روبرو شد از جمله از طرف مستحکم ترین متحدان آمریکا در اروپا. روز پنج شنبه اما، این مخالفت به یک رویارویی آشکار انجامید.

1. یک رویارویی دیپلماتیک بر سر تحریم های بین المللی علیه ایران، ملموس ترین نمونه ای است که نشان دهد ایالات متحده به جای منزوی کردن تهران، تا حد زیادی خود را از نظم جهانی منزوی کرده است. ترامپ تقریبا در هر گامی که برای نابودی توافق هسته ای 2015 برداشت، با مخالفت روبرو شد از جمله از طرف مستحکم ترین متحدان آمریکا در اروپا. روز پنج شنبه اما، این مخالفت به یک رویارویی آشکار انجامید.

2. پس از آن بود که پمپئو، که آشفته به نظر می رسید، ضمن آنکه دوباره ایران را به ترویج تروریسم، تولید موشک های بالستیک، بی ثبات کردن منطقه و امثال آن متهم کرد، تندترین واژه ها را نیز نثار دیپلمات های بریتانیا، فرانسه و آلمان کرد که به قول او "با آیت الله ها همراه شدند." پمپئو به روی خودش نیاورد که عمده ترین موارد نقض برجام توسط ایران، واکنشی بود به تصمیم ترامپ برای خروج از این توافق و همچنین این تناقض که آمریکا هنوز هم خودش را "شریک" این توافق بین المللی می داند حال آنکه آقای ترامپ در سال 2018، اعلام کرد که "او به مشارکت آمریکا  در توافق هسته ای، خاتمه می دهد."

3. مسئله مهمتر این است که حتی اگر آقای پمپئو در این تقلای خود برای فعال کردن سازوکار ماشه، موفق هم بشود، تحریم هایی را باز می گرداند که هیچیک از متحدان آمریکا مایل به اجرای آن نیستند و این نه تنها اقتدار آمریکا در جهان را تضعیف می کند بلکه چه بسا به دشمنانش نشان دهد که چگونه سازمان ملل را در کشمکش های آینده جهان، به حاشیه برانند.

4. دیپلمات های بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه مشترکی پس از سخنان پمپئو گفتند: "ما از تمامی اعضای شورای امنیت می خواهیم تا از هر گامی که تنها به تعمیق شکاف در این شورا می انجامد یا پیامدهای جدی ای برای کارآیی آن دارد، پرهیز کنند." آنها در بیانیه خود افزودند که آمریکا توافق هسته ای را ترک کرده و حقی برای بکارگیری شروط آن را ندارد. "بنابراین ما نمی توانیم، از این اقدام حمایت کنیم.

5. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا، عملا گروهی از کشورها را که در شکل گیری برجام نقش داشتند، پراکنده کرد. از جمله این کشورها، چین و روسیه یعنی رقبای مهم آمریکا بودند که بر سر یک هدف مشترکِ نامعمول با آمریکا همکاری کردند تا ایران را دست کم تا سال 2030 از گردآوری مواد لازم برای ساخت بمب هسته ای باز دارند.

6. جان آلترمان، یک کارشناس ژئواستراتژی و امنیت در مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی واشنگتن، می گوید: "ترامپ و پمپئو، متحدان ما را می رانند تا علیه ما و در کنار دشمنانمان جاگیری کنند. این برای من غیر قابل تصور است که چطور چنین جنگی در سازمان ملل را به عمد می بازید؟" البته آقای پمپئو، خود را برای اعلام پیروزی آماده می کند.

7. ایران، تا چهارده ماه پس از خروج آمریکا از برجام، همچنان به شروط آن پایبند ماند. سپس، هنگامی که اقتصادش آسیب دید و از برهم خوردن توافق کلافه شد، زیر فشارهایی در خانه، شروع به نقض برجام کرد.

8. دولت های اروپایی البته پیش از این فرایند حل منازعه را در چارچوب برجام به جریان انداخته اند و پیش از بازگشت تحریم ها، باید تکلیف این فرایند مشخص شود. گفتگو میان اروپا و ایران بدون تعیین مهلتی برای پایان آن، ادامه دارد. این باور وجود دارد که دیپلمات های اروپایی، این گفتگوها را تا انتخابات نوامبر آمریکا، ادامه خواهند داد.

9. اکنون وندی شرمن، مذاکره کننده ارشد آمریکایی در دوران اوباما می گوید که "آمریکا هیچ جایگاهی برای بازگرداندن تحریم ها ندارد" و بعید است بتواند اروپایی ها را متقاعد کند... آمریکا دارد به یک مشکل بسیار عظیم با متحدان دامن می زند."

10. این کشمکش، اتحاد غیرمحتملی را میان ایران و اروپا بوجود آورده است. تهران از این موقعیت استفاده کرد تا کارزار آمریکا برای منزوی کردن ایران را به خودش برگرداند. نماینده دائم ایران در سازمان ملل در این زمینه گفت: "آمریکا نباید شانس خودش را امتحان کند چرا که نتیجه اش، یک تحقیر دیگر خواهد بود."

11. اما همه اینها، دولت ترامپ را از این ادعا باز نمی دارد که هرچه توانسته برای نابودی توافق هسته ای با ایران، انجام داده است. نیکی هلی، نماینده پیشین ترامپ در سازمان ملل می گوید: "ما باید فشار بر آنها را ادامه دهیم."