سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای، روز شنبه در بیانیه‌ای ضمن استقبال از پیوستن کشورهای تازه به ساز و کار مبادله‌ای موسوم به «اینستکس»، تلویحا ایران را به استفاده از ساز و کار ماشه تهدید کرده‌اند.

ساعاتی پیش «لارس نوردروم» سفیر نروژ در تهران اعلام کرد که کشورش به همراه پنج کشور فنلاند، سوئد، هلند و بلژیک تصمیم گرفته‌اند به عنوان سهامدار به ساز و کار اینستکس بپیوندند.

آلمان، فرانسه و انگلیس به عنوان مؤسسین این ساز و کار و سه عضو اروپایی برجام، در بیانیه‌ای در این مورد گفته‌اند: «فرانسه، آلمان و انگلستان به عنوان سهامداران بنیانگذار "ابزار حمایت از تبادلات تجاری" (اینستکس)، از تصمیم دولت‌های بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد برای پیوستن به اینستکس به عنوان سهامدار به گرمی استقبال می‌کنند. این گام، به تقویت بیش از پیش اینستکس منجر شده و تلاش‌های اروپا برای تسهیل تجارت مشروع میان اروپا و ایران را به نمایش می‌گذارد و نشانه‌ای روشن از تعهد مداوم ما به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است.»

این بیانیه می‌افزاید: «اجرای کامل و مؤثر برنامه جامع اقدام مشترک از حداکثر اهمیت برخوردار است. ایران باید بی‌درنگ به انطباق کامل با تعهداتش ذیل برجام بازگردد.»

این سه کشور سپس با اشاره به احتمال ارجاع به ساز و کار حل اختلاف در برجام، تلویحا ایران را به استفاده از ساز و کار ماشه و احیای تحریم‌های سازمان ملل متحده تهدید کرده‌اند. در این بخش از بیانیه آمده است: «ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که آماده‌ایم برای حل موضوعات مربوط به اجرای تعهدات برجامی ایران، تمام ساز و کارهای موجود در برجام از جمله ساز و کار حل اختلاف، را مورد بررسی قرار دهیم. ما همچنان به پیگیری تلاش‌های خود در جهت رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک در چارچوب برجام، متعهد هستیم.»

بر اساس ساز و کار حل اختلاف مندرج در برجام، در صورتی که اختلافی در اجرای این توافق وجود داشته باشد و طرف‌ها نتوانند برای حل آن به توافقی برسند، نهایتا دو طرف به وضعیت پیش از برجام بازگشته و تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل احیا می‌شود.

پیش از این هم «ژان ایو لو دریان» وزیر خارجه فرانسه گفته بود که پاریس در حال بررسی استناد به این بند حل اختلاف و احیای تحریم‌هاست.

اتحادیه اروپا در حالی موضعی تهدیدآمیز علیه مردم ایران اتخاذ کرده که این بلوک سیاسی از زمان خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای، وعده خود برای جبران آثار منفی تحریم‌های آمریکا را عملی نکرده و شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی نیز عمدتا روابط خود را با ایران قطع کرده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران در واکنش به عدم تحقق وعده‌های اروپا، از اردیبهشت ماه امسال و بعد از یک سال صبر راهبردی، بر اساس بند ۳۶ برجام که حق کاهش پایبندی در صورت بازگشت تحریم‌ها را به ایران داده، به صورت مرحله‌بندی‌شده اجرای بخش‌هایی از تعهداتش را متوقف کرده است. در همین چارچوب، در حال حاضر ایران محدودیت سقف ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین، محدودیت سطح غنی‌سازی و محدودیت تحقیق و توسعه هسته‌ای را به حال تعلیق درآورده و در مرکز «فردو» نیز شروع به غنی‌سازی اورانیوم کرده است.

*فارس