‎

دیوید‎ ‎اکس در ‎نشنال‎ ‎اینترست نوشت: در‎ ‎نهم‎ ‎آوریل‎ ‎‏۱۹۷۲‏‎ ‎عراق‎ ‎و‎ ‎شوروی‎ ‎سابق‎ ‎موفق‎ ‎به‎ ‎انعقاد‎ ‎پیمانی‎ ‎تاریخی‎ ‎شدند‎. شوروی‎ ‎متعهد‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎ارتش‎ ‎عراق‎ ‎را‎ ‎با‎ ‎پیشرفته ترین‎ ‎تجهیزات‎ ‎مسلح‎ ‎کند‎. در‎ ‎ازای‎ ‎فروش‎ ‎تانک،‎ ‎جت‎ ‎و‎ ‎موشک‎ ‎به‎ ‎عراق،‎ ‎شوروی‎ ‎تنها‎ ‎یک‎ ‎چیز‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎می آورد‎. نفوذ‎ ‎در‎ ‎منطقه ای‎ ‎که‎ ‎بخش‎ ‎اعظم‎ ‎ذخایر‎ ‎نفت‎ ‎جهان‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎خود‎ ‎دارد‎. خبر‎ ‎اتحاد‎ ‎عراق‎ ‎با‎ ‎شوروی‎ ‎در‎ ‎کشور‎ ‎همسایه‎ ‎یعنی‎ ‎ایران‎ ‎مثل‎ ‎بمب‎ ‎ترکید‎. ایران‎ ‎که‎ ‎‎ ‎دارای‎ ‎مذهب‎ ‎شیعه‎ ‎است،‎ ‎آن‎ ‎زمان‎ ‎رقیبی‎ ‎برای‎ ‎اقلیت‎ ‎سنی‎ ‎حاکم‎ ‎بر‎ ‎عراق‎ ‎تلقی‎ ‎می شد‎. ‎

به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: در‎ ‎تهران‎ ‎محمدرضا‎ ‎شاه‎ ‎پهلوی‎ ‎فورا‎ ‎برای‎ ‎مقابله‎ ‎به‎ ‎مثل‎ ‎دست‎ ‎به‎ ‎کار‎ ‎شد‎. ابتدا‎ ‎پلیس‎ ‎مخفی‎ ‎را‎ ‎برای‎ ‎سرکوب‎ ‎مخالفان‎ ‎داخلی‎ ‎به‎ ‎راه‎ ‎انداخت‎ ‎و‎ ‎سپس‎ ‎به‎ ‎ایالات‎ ‎متحده‎ ‎روی‎ ‎آورد‎. ‎شاه‎ ‎به‎ ‎سلاح‎ ‎نیاز‎ ‎داشت‎ ‎اما‎ ‎نه‎ ‎هر‎ ‎نوع‎ ‎سلاحی‎. ‎شاه‎ ‎که‎ ‎خودش‎ ‎یک‎ ‎خلبان‎ ‎نظامی‎ ‎بود،‎ ‎خواستار‎ ‎پیشرفته ترین‎ ‎هواپیماهای‎ ‎آمریکایی‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎آنها‎ ‎بتواند‎ ‎بر‎ ‎فراز‎ ‎خلیج‎ ‎فارس‎ ‎تا‎ ‎اقیانوس‎ ‎هند‎ ‎گشتزنی‎ ‎کند‎.‎

شاه‎ ‎اشتهای‎ ‎سیری‎ ‎ناپذیری‎ ‎برای‎ ‎جت های‎ ‎جنگنده‎ ‎داشت‎. ‎یکی‎ ‎از‎ ‎مقامات‎ ‎آمریکایی‎ ‎می گفت‎ ‎او‎ ‎هرچه‎ ‎پرواز‎ ‎کند‎ ‎را‎ ‎میخرد‎. ‎اما‎ ‎شاه‎ ‎به‎ ‎خرید‎ ‎جنگنده ای‎ ‎علاقه‎ ‎داشت‎ ‎که‎ ‎قدرت‎ ‎پرواز‎ ‎کافی‎ ‎و‎ ‎شلیک‎ ‎از‎ ‎راه‎ ‎دور‎ ‎برای‎ ‎ساقط‎ ‎کردن‎ ‎میگ۲۵‏‎ ‎شوروی‎ ‎را‎ ‎داشته‎ ‎باشد‎. ‎این‎ ‎جنگنده ها‎ ‎در‎ ‎ارتفاع‎ ‎شصت‎ ‎هزار‎ ‎پا‎ ‎با‎ ‎سرعت‎ ‎سه‎ ‎ماخ‎ ‎بر‎ ‎فراز‎ ‎ایران‎ ‎پرواز‎ ‎میکردند‎. ‎دولت‎ ‎نیکسون‎ ‎نیز‎ ‎راغب‎ ‎بود‎ ‎برای‎ ‎ایجاد‎ ‎توزان‎ ‎قوا‎ ‎برابر‎ ‎شوروی،‎ ‎خواسته‎ ‎شاه‎ ‎را‎ ‎برآورده‎ ‎کند‎. ‎نیکسون‎ ‎و‎ ‎مشاور‎ ‎امنیت‎ ‎ملی‎ ‎او‎ ‎کسینجر‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۷۲‏‎ ‎به‎ ‎تهران‎ ‎رفتند‎ ‎و‎ ‎یک‎ ‎چک‎ ‎سفید‎ ‎امضا‎ ‎برای‎ ‎شاه‎ ‎کشیدند‎. ‎هر‎ ‎هواپیمایی‎ ‎که‎ ‎شاه‎ ‎قادر‎ ‎به‎ ‎خرید‎ ‎آن‎ ‎بود،‎ ‎صرف‎ ‎نظر‎ ‎از‎ ‎سیاستها‎ ‎و‎ ‎محدودیتهای‎ ‎پنتاگون‎ ‎و‎ ‎وزارت‎ ‎امورخارجه،‎ ‎در‎ ‎اختیار‎ ‎ایران‎ ‎قرار‎ ‎میگرفت‎. ‎

به‎ ‎این‎ ‎صورت‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎غیر‎ ‎از‎ ‎ایالات‎ ‎متحده‎ ‎تنها‎ ‎کشوری‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎دارای‎ ‎قدرتمندترین‎ ‎جنگنده‎ ‎شکاری‎ ‎ساخته‎ ‎شده‎ ‎تا‎ ‎آن‎ ‎زمان،‎ ‎یعنی‎ ‎گرومن‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎تامکت‎ ‎شد،‎ ‎یک‎ ‎جنگنده‎ ‎با‎ ‎بالهای‎ ‎جارویی‎ ‎که‎ ‎راداری‎ ‎پیشرفته‎ ‎داشت‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎موشک های‎ ‎دوربرد‎ ‎فونیکس‎ ‎هوا‎ ‎به‎ ‎هوا‎ ‎مجهز‎ ‎بود‎. ‎باید‎ ‎تصریح‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎آمریکایی‎ ‎ها‎ ‎خیلی‎ ‎زود‎ ‎بابت‎ ‎فروش‎ ‎این‎ ‎جنگنده‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎پشیمان‎ ‎شدند‎. ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۷۹‏‎ ‎مخالفان‎ ‎شاه‎ ‎حکومت‎ ‎او‎ ‎را‎ ‎سرنگون‎ ‎کرده،‎ ‎سفارت‎ ‎آمریکا‎ ‎را‎ تسخیرو‎ ‎[امام] خمینی‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎بازگرداندند‎. ‎این‎ ‎انقلاب‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎نزدیکترین‎ ‎متحد‎ ‎آمریکا‎ ‎به‎ ‎سرسختترین‎ ‎دشمنش‎ ‎تبدیل‎ ‎کرد‎. ‎دشمنی‎ ‎که‎ ‎مالک‎ ‎‏۷۹‏‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎خطرناکترین‎ ‎جنگنده‎ ‎جهان‎ ‎بود‎. ‎

طی‎ ‎پنج‎ ‎دهه‎ ‎آتی،‎ ‎آمریکا‎ ‎غیر‎ ‎از‎ ‎جنگ‎ ‎دست‎ ‎به‎ ‎هر‎ ‎اقدامی‎ ‎زد‎ ‎تا‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎های‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎زمینگیر‎ ‎کند‎ ‎اما‎ ‎نتیجه ای‎ ‎نداشت‎. ‎ایران‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎مهندسی‎ ‎معکوس،‎ ‎ابتکار‎ ‎و‎...‎ ‎  موفق‎ ‎شد‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎های‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎سرپا‎ ‎نگه‎ ‎دارد‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎آنها‎ ‎را‎ ‎ارتقا‎ ‎دهد‎. ‎این‎ ‎هواپیماها‎ ‎در‎ ‎چندین‎ ‎عملیات‎ ‎شرکت‎ ‎کردند‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎در‎ ‎برخی‎ ‎موارد‎ ‎با‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎آمریکا‎ ‎درگیر‎ ‎شدند‎. ‎امروز‎ ‎حدود‎ ‎‏۴۰‏‎ ‎فروند‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎باقیمانده‎ ‎برای‎ ‎ایران،‎ ‎هنوز‎ ‎از‎ ‎بهترین‎ ‎پرنده های‎ ‎جنگی‎ ‎در‎ ‎خاورمیانه‎ ‎تلقی‎ ‎میشوند‎. ‎همچنین‎ ‎از‎ ‎زمان‎ ‎بازنشستگی‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎در‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎آمریکا‎ ‎از‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۰۶،‎ ‎ایران‎ ‎تنها‎ ‎کشوری‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎هنوز‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎هواپیما‎ ‎استفاده‎ ‎میکند‎. ‎

اف۱۴‏‎ ‎محصول‎ ‎یک‎ ‎شکست‎ ‎بود‎. ‎در‎ ‎دهه‎ ‎شصت‎ ‎پنتاگون‎ ‎تصمیم‎ ‎گرفت‎ ‎هزاران‎ ‎جنگنده‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎را‎ ‎با‎ ‎یک‎ ‎هواپیمای‎ ‎قادر‎ ‎به‎ ‎انجام‎ ‎حملات‎ ‎زمینی‎ ‎و‎ ‎درگیری‎ ‎هوایی‎ ‎جایگزین‎ ‎کند‎. ‎نتیجه‎ ‎این‎ ‎تلاش‎ ‎ساخت‎ ‎هواپیمای‎ ‎دونفره‎ ‎اف۱۱۱‏‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎دو‎ ‎موتور‎ ‎پیشرفته‎ ‎داشت‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎بهترین‎ ‎هواپیمای‎ ‎بمب افکن‎ ‎دوربرد‎ ‎ارتش‎ ‎آمریکا‎ ‎تبدیل‎ ‎شد‎.‎

اما‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎یک‎ ‎جنگنده‎ ‎نیروی‎ ‎دریایی،‎ ‎اف۱۱۱‏‎ ‎عملکردی‎ ‎افتضاح‎ ‎داشت‎. ‎از‎ ‎هفت‎ ‎نمونه‎ ‎اولیه‎ ‎ساخته‎ ‎شده‎ ‎توسط‎ ‎جنرال‎ ‎دینامیکس‎ ‎با‎ ‎همکاری‎ ‎گرومن،‎ ‎سه‎ ‎فروند‎ ‎سقوط‎ ‎کردند‎. در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۶۸‏‎ ‎کار‎ ‎روی‎ ‎این‎ ‎جنگنده‎ ‎متوقف‎ ‎شد‎. ‎گرومن‎ ‎در‎ ‎تلاش‎ ‎برای‎ ‎یافتن‎ ‎یک‎ ‎جایگزین،‎ ‎از‎ ‎ایده‎ ‎بال‎ ‎جارویی،‎ ‎موتورهای‎ ‎تی‎ ‎اف‎-‎‏۳۰،‎ ‎رادار‎ awg-9 ‎و‎ ‎موشک‎ ‎دوربرد‎ aim-54 ‎در‎ ‎ترکیب‎ ‎با‎ ‎بدنه ای‎ ‎سبکتر،‎ ‎کوچکتر‎ ‎و‎ ‎ساده‏ تر‎ ‎استفاده‎ ‎کرد‎. ‎اف۱۴‏‎ ‎ساخته‎ ‎شد‎ ‎و‎ ‎نخستین‎ ‎پرواز‎ ‎آزمایشی‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۷۰‏‎ ‎به‎ ‎انجام‎ ‎رساند‎. ‎دو‎ ‎سال‎ ‎بعد‎ ‎نخستین‎ ‎سفارش‎ ‎تحویل‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎آمریکا‎ ‎شد‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎نهایت‎ ‎گرومن‎ ‎‏۷۱۲‏‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎هواپیما‎ ‎را‎ ‎ساخت‎.‎
‎

در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۷۴‏‎ ‎شاه‎ ‎سفارش‎ ‎خرید‎ ‎هشتاد‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎مدل‎ ‎به‎ ‎علاوه‎ ‎قطعات‎ ‎یدکی‎ ‎و‎ ‎‏۲۸۴‏‎ ‎موشک‎ ‎فونیکس‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎ارزش‎ ‎دو‎ ‎میلیارد‎ ‎دلار‎ ‎مطرح‎ ‎کرد‎. ‎پیش‎ ‎از‎ ‎فرار‎ ‎شاه‎ ‎و‎ ‎تحریمهای‎ ‎آمریکا‎ ‎علیه‎ ‎نظام‎ ‎جدید‎ ‎ایران،‎ ‎‏۷۹‏‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎هواپیما‎ ‎تحویل‎ ‎ایران‎ ‎شده‎ ‎بود‎. ‎هشتادمین‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎سفارش‎ ‎در‎ ‎نهایت‎ ‎توسط‎ ‎نیروی‎ ‎دریایی‎ ‎آمریکا‎ ‎در‎ ‎یک‎ ‎اسکادران‎ ‎آزمایشی‎ ‎مورد‎ ‎استفاده‎ ‎قرار‎ ‎گرفت‎.‎

خلبانان‎ ‎نیروی‎ ‎دریایی‎ ‎آمریکا‎ ‎این‎ ‎هواپیماها‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎کارخانه‎ ‎گرومن‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎لانگ‎ ‎آیلند‎ ‎مستقر‎ ‎بود‎ ‎تحویل‎ ‎گرفته‎ ‎و‎ ‎سه‎ ‎تا‎ ‎سه‎ ‎تا‎ ‎به‎ ‎سوی‎ ‎ایران‎ ‎میبردند‎. ‎خلبانان‎ ‎کمی‎ ‎آموزش‎ ‎پرواز‎ ‎با‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎دیده‎ ‎بودند‎ ‎و‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎تجربه ای‎ ‎کم نظیر‎ ‎میدانستند‎. ‎آنها‎ ‎طی‎ ‎این‎ ‎سفر‎ ‎یک‎ ‎بار‎ ‎در‎ ‎اسپانیا‎ ‎توقف‎ ‎کرده‎ ‎و‎ ‎سپس‎ ‎به‎ ‎سوی‎ ‎فرودگاه‎ ‎اصفهان‎ ‎می رفتند‎. ‎در‎ ‎طول‎ ‎مسیر‎ ‎تانکرهای‎ ‎سوخت‎ ‎رسان‎ ‎مدام‎ ‎به‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ها‎ ‎سوخت‎ ‎می رساندند‎. ‎در‎ ‎هر‎ ‎مرحله‎ ‎از‎ ‎سفر،‎ ‎شش‎ ‎بار‎ ‎سوخت رسانی‎ ‎انجام‎ ‎میشد‎. ‎اما‎ ‎سوخت رسانی‎ ‎تنها‎ ‎مشکل‎ ‎نبود‎. ‎نشستن‎ ‎بیش‎ ‎از‎ ‎هفت‎ ‎ساعت‎ ‎در‎ ‎کابین‎ ‎پرنده،‎ ‎باعث‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎نیروی‎ ‎دریایی‎ ‎به‎ ‎خلبانان‎ ‎پیشنهاد‎ ‎پوشیدن‎ ‎پوشک‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎البته‎ ‎برخی‎ ‎از‎ ‎خلبان ها‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎نپذیرفتند‎. ‎

تا‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۷۹‏‎ ‎ارتش‎ ‎آمریکا‎ ‎به‎ ‎حدود‎ ‎‏۱۲۰‏‎ ‎خلبان‎ ‎ایرانی‎ ‎و‎ ‎کمکهایی‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎صندلی‎ ‎رادار‎ ‎مینشستند،‎ ‎آموزش‎ ‎داد‎. ‎البته‎ ‎شاه‎ ‎بعدها‎ ‎بابت‎ ‎پرداخت‎ ‎رشوه‎ ‎‏۲۴‏‎ ‎میلیون‎ ‎دلاری‎ ‎گرومن‎ ‎به‎ ‎دولتمردان‎ ‎ایرانی‎ ‎برای‎ ‎تسهیل‎ ‎روند‎ ‎صدور‎ ‎تسلیحات‎ ‎گلایه‎ ‎مند‎ ‎شد‎. ‎او‎ ‎از‎ ‎گرومن‎ ‎خواسته‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎رشوه های‎ ‎پرداختی‎ ‎را‎ ‎پس‎ ‎بگیرد‎. ‎شاه‎ ‎به‎ ‎قدری‎ ‎عصبانی‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎حتی‎ ‎تهدید‎ ‎به‎ ‎لغو‎ ‎قرارداد‎ ‎کرد‎ ‎که‎ ‎وزارت‎ ‎امورخارجه‎ ‎آمریکا‎ ‎نیز‎ ‎در‎ ‎پاسخ‎ ‎به‎ ‎او‎ ‎گوشزد‎ ‎کرد‎ ‎این‎ ‎کار‎ ‎نقض‎ ‎تعهدات‎ ‎قراردادی‎ ‎تلقی‎ ‎میشود‎. ‎در‎ ‎حین‎ ‎این‎ ‎تنشها،‎ ‎استفاده‎ ‎ایرانیها‎ ‎از‎ ‎تامکت های‎ ‎دریافتی‎ ‎در‎ ‎آسمان‎ ‎کشور‎ ‎باعث‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎شوروی‎ ‎به‎ ‎پرواز‎ ‎هواپیماهای‎ ‎جاسوسی‎ ‎میگ۲۵‏‎ ‎بر‎ ‎فراز‎ ‎ایران‎ ‎خاتمه‎ ‎دهد‎. ‎

در‎ ‎جریان‎ ‎وقایع‎ ‎انقلاب‎ ‎‏۲۷‏‎ ‎نفر‎ ‎از‎ ‎خلبانان‎ ‎تازه‎ ‎آموزش‎ ‎دیده‎ ‎ایرانی‎ ‎نیز‎ ‎از‎ ‎کشور‎ ‎فرار‎ ‎کردند‎ ‎و‎ ‎مهندسان‎ ‎آمریکایی‎ ‎که‎ ‎برای‎ ‎کمپانی‎ ‎سازنده‎ ‎موشکهای‎ ‎فونیکس‎ ‎کار‎ ‎میکردند،‎ ‎پیش‎ ‎از‎ ‎خروج‎ ‎شانزده‎ ‎موشک‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎کار‎ ‎انداختند‎. ‎اما‎ ‎مهندسان‎ ‎انقلابی‎ ‎در‎ ‎نهایت‎ ‎موفق‎ ‎شدند‎ ‎آنها‎ ‎را‎ ‎بازسازی‎ ‎کنند‎. ‎ماموران‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎به‎ ‎خلبانان‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎مظنون‎ ‎بودند‎ ‎که‎ ‎هوادار‎ ‎شاه‎ ‎و‎ ‎آمریکا‎ ‎هستند‎. ‎حتی‎ ‎پلیس‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎خانه اش‎ ‎دستگیر‎ ‎کرد‎ ‎اما‎ ‎چند‎ ‎ماه‎ ‎بعد‎ ‎دریافت‎ ‎که‎ ‎برای‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎هواپیماها‎ ‎به‎ ‎تمام‎ ‎خلبانان‎ ‎آموزش دیده‎ ‎خود‎ ‎نیاز‎ ‎دارد‎. ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۸۰‏‎ ‎جنگ‎ ‎بین‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎عراق‎ ‎آغاز‎ ‎شد‎. ‎میگ‎ ‎های‎ ‎‏۲۵‏‎ ‎عراقی‎ ‎به‎ ‎آسمان‎ ‎ایران‎ ‎نفوذ‎ ‎می کردند‎ ‎و‎ ‎جنگنده های‎ ‎اف۴‏‎ ‎و‎ ‎اف۵‏‎ ‎ایرانی‎ ‎از‎ ‎سرعت‎ ‎کافی‎ ‎برای‎ ‎ممانعت‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎برخوردار‎ ‎نبودند‎. ‎طی‎ ‎این‎ ‎جنگ‎ ‎میگ های‎ ‎عراقی‎ ‎دهها‎ ‎فروند‎ ‎هواپیمای‎ ‎ایرانی‎ ‎از‎ ‎جمله‎ ‎یک‎ ec130 ‎بسیار‎ ‎باارزش‎ ‎مختص‎ ‎به‎ ‎جنگ‎ ‎الکترونیک‎ ‎را‎ ‎ساقط‎ ‎کردند‎. ‎خلبان‎ ‎عراقی،‎ ‎سرهنگ‎ ‎محمد‎ ‎رایان‎ ‎به‎ ‎تنهایی‎ ‎مدعی‎ ‎ساقط‎ ‎کردن‎ ‎هشت‎ ‎هواپیمای‎ ‎ایرانی‎ ‎بود‎. ‎اما‎ ‎تنها‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎توان‎ ‎مقابله‎ ‎با‎ ‎میگ۲۵‏‎ ‎را‎ ‎داشت‎. ‎در‎ ‎پایان‎ ‎جنگ‎ ‎دو‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎های‎ ‎ایرانی‎ ‎ساقط‎ ‎شده‎ ‎و‎ ‎‏۷۷‏‎ ‎فروند‎ ‎برای‎ ‎ایران‎ ‎باقی‎ ‎مانده‎ ‎بود‎. ‎باپراکنده‎ ‎شدن‎ ‎خدمه‎ ‎پروازی‎ ‎و‎ ‎مهندسان‎ ‎و‎ ‎عدم‎ ‎دسترسی‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎شرکتهای‎ ‎سازنده‎ ‎آمریکایی،‎ ‎بخش‎ ‎بزرگی‎ ‎از‎ ‎ناوگان‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ایران‎ ‎زمینگیر‎ ‎شده‎ ‎بود.‎ ‎ایران‎ ‎موفق‎ ‎شد‎ ‎شصت‎ ‎خلبان‎ ‎وفادار‎ ‎و‎ ‎‏۲۴‏‎ ‎متخصص‎ ‎رادار‎ ‎را‎ ‎حفظ‎ ‎کند‎. ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎قطعات‎ ‎تامکت های‎ ‎زمینگیر‎ ‎شده،‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎ایران‎ ‎توانست‎ ‎دوجین‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎را‎ ‎عملیاتی‎ ‎نگه‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎فورا‎ ‎نیز‎ ‎مورد‎ ‎استفاده‎ ‎قرار‎ ‎گرفتند‎. ‎

در‎ ‎ابتدا‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎هواپیما‎ ‎تنها‎ ‎برای‎ ‎هشدار‎ ‎دادن‎ ‎استفاده‎ ‎میشد‎ ‎و‎ ‎هواپیماهای‎ ‎پایین‎ ‎رده‎ ‎برای‎ ‎درگیری‎ ‎وارد‎ ‎عمل‎ ‎میشدند‎. ‎اما‎ ‎با‎ ‎شدت‎ ‎گرفتن‎ ‎نبرد،‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ها‎ ‎وارد‎ ‎عملیات‎ ‎شدند‎. ‎طی‎ ‎جنگ‎ ‎کادر‎ ‎پرواز‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ها‎ ‎مدعی‎ ‎دویست‎ ‎پیروزی‎ ‎در‎ ‎مواجهه‎ ‎با‎ ‎عراقیها‎ ‎شدند‎ ‎که‎ ‎شصت‎ ‎و‎ ‎چهار‎ ‎مورد‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎ایران‎ ‎تایید‎ ‎کرده‎ ‎است‎. ‎یکی‎ ‎از‎ ‎خلبانان‎ ‎ایرانی‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎جلیل‎ ‎زندی‎ ‎ ‎‏۱۱‏‎ ‎رویارویی‎ ‎موفق‎ ‎داشته‎ ‎که‎ ‎او‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎هراس آور‎ ‎ترین‎ ‎خلبان‎ ‎ایرانی‎ ‎تبدیل‎ ‎میکند‎. ‎نصیرخانی‎ ‎میگوید‎ ‎که‎ ‎فرماندهی‎ ‎عراق‎ ‎به‎ ‎خلبانان‎ ‎خود‎ ‎دستور‎ ‎داده‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎مناطق‎ ‎حضور‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎از‎ ‎درگیری‎ ‎خودداری‎ ‎کنند‎. ‎
اف۱۴‏‎ ‎ها‎ ‎عموما‎ ‎به‎ ‎توپ‎ ‎بیست‎ ‎میلیمتری‎ ‎و‎ ‎موشکهای‎ ‎فونیکس‎ ‎دوربرد‎ ‎مسلح‎ ‎بودند‎ ‎چراکه‎ ‎تکنیسینهای‎ ‎آمریکایی‎ ‎فرصت‎ ‎نصب‎ ‎موشک های‎ ‎میانبرد‎ ‎اسپارو‎ ‎و‎ ‎کوتاه برد‎ ‎سایدویندر‎ ‎را‎ ‎نیافته‎ ‎بودند‎. ‎موشکهای‎ ‎فونیکس‎ ‎باید‎ ‎از‎ ‎فاصله ای‎ ‎صد‎ ‎مایلی‎ ‎شلیک‎ ‎شوند‎ ‎اما‎ ‎در‎ ‎فقدان‎ ‎تسلیحات‎ ‎جایگزین،‎ ‎حتی‎ ‎یک‎ ‎خلبان‎ ‎ایرانی‎ ‎گزارش‎ ‎داده‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎فاصله‎ ‎‏۱۲مایلی‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎موشک‎ ‎استفاده‎ ‎کرده‎ ‎است‎. ‎در‎ ‎طول‎ ‎جنگ‎ ‎هشت‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ایرانی‎ ‎سقوط‎ ‎کردند‎ ‎.‎سه‎ ‎فروند‎ ‎توسط‎ ‎میراژهای‎ ‎عراقی،‎ ‎یک‎ ‎فروند‎ ‎توسط‎ ‎میگ۲۱‏‎ ‎عراق‎ ‎و‎ ‎دو‎ ‎فروند‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎مجهول‎ ‎ساقط‎ ‎شدند‎. ‎هشت‎ ‎فروند‎ ‎تامکت‎ ‎سقوط‎ ‎کرده‎ ‎در‎ ‎عراق،‎ ‎به‎ ‎گفته‎ ‎تقوایی،‎ ‎فورا‎ ‎توسط‎ ‎نیروهای‎ ‎ویژه‎ ‎آمریکایی‎ ‎منهدم‎ ‎میشدند‎ ‎تا‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎شوروی‎ ‎نیفتند‎. ‎
تامکت های‎ ‎ایرانی‎ ‎چندین‎ ‎بار‎ ‎میگ های‎ ‎عراقی‎ ‎را‎ ‎فراری‎ ‎دادند‎ ‎اما‎ ‎تنها‎ ‎یک‎ ‎خلبان‎ ‎ایرانی‎ ‎توانست‎ ‎که‎ ‎میگها‎ ‎را‎ ‎سرنگون‎ ‎کنند‎. ‎در‎ ‎سپتامبر‎ ‎و‎ ‎سپس‎ ‎دسامبر‎ ‎‏۱۹۸۲‏‎ ‎شهرام‎ ‎روستنی،‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎موشکهای‎ ‎فونیکس‎ ‎توانست‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎هدف‎ ‎دست‎ ‎یابد‎. ‎اما‎ ‎کمبود‎ ‎قطعات‎ ‎یدکی‎ ‎کار‎ ‎را‎ ‎برای‎ ‎اف۱۴های‎ ‎ایرانی‎ ‎دشوار‎ ‎کرد‎. ‎به‎ ‎گفته‎ ‎نصیرخانی‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۸۴‏‎ ‎تنها‎ ‎پانزده‎ ‎فروند‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎قادر‎ ‎به‎ ‎پرواز‎ ‎بود‎. ‎تکنیسینها‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎قطعات‎ ‎متعلق‎ ‎به‎ ‎پنجاه‎ ‎فروند‎ ‎زمینگیر‎ ‎شده،‎ ‎‏۱۵‏‎ ‎فروند‎ ‎دیگر‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎شرایط‎ ‎خوبی‎ ‎نگه‎ ‎میداشتند‎. ‎

از‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۸۱‏‎ ‎صنایع‎ ‎هوایی‎ ‎ایران‎ ‎کار‎ ‎اورهال‎ ‎و‎ ‎تعمیر‎ ‎اف۱۴ها‎ ‎را‎ ‎آغاز‎ ‎کردند‎. ‎این‎ ‎اقدامات‎ ‎در‎ ‎نهایت‎ ‎منجر‎ ‎به‎ ‎افزوده‎ ‎شدن‎ ‎موشک‏های‎ ‎اسپارو‎ ‎و‎ ‎سایدویندر‎ ‎به‎ ‎تامکت‎ ‎شد‎. ‎خودکفایی‎ ‎صنایع‎ ‎نظامی‎ ‎ایران‎ ‎با‎ ‎کمک‎ ‎عوامل‎ ‎ایرانی‎ ‎در‎ ‎خارج‎ ‎از‎ ‎کشور‎ ‎برای‎ ‎ارسال‎ ‎قطعات‎ ‎به‎ ‎طور‎ ‎مخفیانه‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎انجام‎ ‎می پذیرفت‎. ‎البته‎ ‎دولت‎ ‎ریگان‎ ‎نیز‎ ‎یک‎ ‎بار‎ ‎برای‎ ‎کمک‎ ‎به‎ ‎شورشیان‎ ‎کنترا‎ ‎و‎ ‎آزادی‎ ‎گروگانهای‎ ‎آمریکایی‎ ‎در‎ ‎لبنان،‎ ‎تعدادی‎ ‎موشکهای‎ ‎فونیکس‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎فروخت‎. ‎مهندسان‎ ‎ایرانی‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۱۹۸۵‏‎ ‎با‎ ‎افزودن‎ ‎امکان‎ ‎پرتاب‎ ‎بمب‎ ‎به‎ ‎تامکت،‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎یک‎ ‎بمب افکن‎ ‎سنگین‎ ‎برای‎ ‎حملات‎ ‎زمینی‎ ‎تبدیل‎ ‎کردند‎. ‎سالها‎ ‎بعد‎ ‎نیروی‎ ‎دریایی‎ ‎آمریکا‎ ‎نیز‎ ‎همین‎ ‎کار‎ ‎را‎ ‎روی‎ ‎اف۱۴های‎ ‎خود‎ ‎انجام‎ ‎داد‎. ‎نخستین‎ ‎عملیات‎ ‎این‎ ‎بمب افکن‎ ‎توسط‎ ‎روستنی‎ ‎برای‎ ‎حمله‎ ‎به‎ ‎میادین‎ ‎نفتی‎ ‎عراق‎ ‎انجام‎ ‎شد‎ ‎اما‎ ‎ثمربخش‎ ‎نبود‎. ‎مهندسان‎ ‎که‎ ‎ناامید‎ ‎شده‎ ‎بودند،‎ ‎بر‎ ‎میزان‎ ‎بمبهای‎ ‎آن‎ ‎افزودند‎ ‎و‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎با‎ ‎بمب‎ ‎سفارشی‎ ‎‏۷۰۰۰‏‎ ‎پوندی‎ ‎مسلح‎ ‎کردند‎ ‎که‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎بزرگترین‎ ‎بمبهای‎ ‎سقوط‎ ‎آزاد‎ ‎آن‎ ‎زمان‎ ‎محسوب‎ ‎میشد‎. ‎در‎ ‎حالی‎ ‎که‎ ‎فرمانده‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎ایران،‎ ‎امیر‎ ‎بابایی‎ ‎از‎ ‎نزدیک‎ ‎عملیات‎ ‎را‎ ‎رصد‎ ‎میکرد،‎ ‎یک‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎این‎ ‎بمب‎ ‎غول آسا‎ ‎را‎ ‎روی‎ ‎هدف‎ ‎انداخت‎. ‎پس‎ ‎از‎ ‎گذشت‎ ‎زمان‎ ‎لازم‎ ‎هیچ‎ ‎اتفاقی‎ ‎رخ‎ ‎نداد‎. ‎بابایی‎ ‎قصد‎ ‎بازگشت‎ ‎به‎ ‎خودروی‎ ‎جیپش‎ ‎را‎ ‎داشت‎ ‎که‎ ‎صدای‎ ‎مهیبی‎ ‎به‎ ‎گوش‎ ‎رسید‎. ‎اگرچه‎ ‎آن‎ ‎بمب‎ ‎به‎ ‎هدف‎ ‎اصابت‎ ‎نکرد،‎ ‎اما‎ ‎اثر‎ ‎روانی‎ ‎عمیقی‎ ‎بر‎ ‎عراقیها‎ ‎گذاشت‎. ‎

در‎ ‎پایان‎ ‎جنگ،‎ ‎‏۳۴‏‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎‏۶۸‏‎ ‎تامکت‎ ‎باقیمانده،‎ ‎ارزش‎ ‎پروازی‎ ‎داشتند‎. ‎تنها‎ ‎دو‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎رادار‎ ‎سالمی‎ ‎داشتند‎. ‎ایران‎ ‎تمام‎ ‎ذخایر‎ ‎موشک‎ ‎فونیکس‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎مصرف‎ ‎کرده‎ ‎بود‎. ‎محموله‎ ‎موشکهای‎ ‎فونیکس‎ ‎پس‎ ‎از‎ ‎معامله‎ ‎با‎ ‎دولت‎ ‎رایگان‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎ایران‎ ‎رسید‎ ‎و‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎جنگ‎ ‎نیز‎ ‎مهندسان‎ ‎ایرانی‎ ‎تسلیحات‎ ‎جدیدی‎ ‎برای‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ساختند‎ ‎از‎ ‎جمله‎ ‎موشکهای‎ ‎اصلاح شده‎ ‎زمین‎ ‎به‎ ‎هوای‎ ‎هاوک‎ ‎که‎ ‎شاه‎ ‎از‎ ‎آمریکا‎ ‎خریداری‎ ‎کرده‎ ‎بود‎ ‎و‎ ‎همچنین‎ ‎موشکهای‎ ‎خریداری‎ ‎شده‎ ‎از‎ ‎شوروی‎. ‎این‎ ‎اقدامات‎ ‎به‎ ‎انعطاف پذیری‎ ‎عملیات‎ ‎اف۱۴ها‎ ‎کمک‎ ‎کردند‎ ‎اما‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎سرعت‎ ‎ذخایر‎ ‎قطعات‎ ‎یدکی‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎دست‎ ‎میداد‎. ‎ایران‎ ‎به‎ ‎منظور‎ ‎جایگزینی‎ ‎محموله های‎ ‎خریداری‎ ‎شده،‎ ‎برنامه های‎ ‎خودکفایی‎ ‎وسیعی‎ ‎در‎ ‎صنایع‎ ‎نظامی‎ ‎و‎ ‎غیرنظامی‎ ‎به‎ ‎راه‎ ‎انداخته‎ ‎بود‎. ‎در‎ ‎بسیاری‎ ‎از‎ ‎حوزه ها‎ ‎این‎ ‎تلاش‎ ‎نتیجه بخش‎ ‎بود‎. ‎در‎ ‎صنایع‎ ‎نفت،‎ ‎کشاورزی،‎ ‎فولاد،‎ ‎برق‎ ‎و‎ ‎هواپیمایی‎ ‎مسافری،‎ ‎ایران‎ ‎توانست‎ ‎پیشرفت‎ ‎کند‎. ‎

اما‎ ‎تولید‎ ‎قطعات‎ ‎پیشرفته‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎هنوز‎ ‎برای‎ ‎ایران‎ ‎ممکن‎ ‎نبود‎ ‎بنابراین‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎ایران‎ ‎تصمیم‎ ‎گرفت‎ ‎با‎ ‎خرید‎ ‎هواپیماهای‎ ‎جدید،‎ ‎جای‎ ‎آنها‎ ‎را‎ ‎پر‎ ‎کند‎. ‎در‎ ‎دهه‎ ‎نود‎ ‎تنها‎ ‎چین‎ ‎حاضر‎ ‎شد‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎هواپیمای‎ ‎نظامی‎ ‎بفروشد‎. ‎اف۸های‎ ‎چینی‎ ‎برای‎ ‎آزمایش‎ ‎به‎ ‎خلبانان‎ ‎ایرانی‎ ‎داده‎ ‎شدند‎ ‎اما‎ ‎آنها‎ ‎فورا‎ ‎این‎ ‎هواپیما‎ ‎را‎ ‎رد‎ ‎کردند‎. ‎از‎ ‎نظر‎ ‎آنها‎ ‎حتی‎ ‎اف۱۴های‎ ‎زمینگیر‎ ‎شده‎ ‎از‎ ‎جنگنده های‎ ‎چینی‎ ‎بهتر‎ ‎بودند. ‎سال‎ ‎‏۱۹۹۸‏‎ ‎یک‎ ‎ایرانی‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎پرویز‎ ‎لاوی‎ ‎به‎ ‎اتهام ‎تلاش‎ ‎برای‎ ‎خرید‎ ‎قطعات‎ ‎موتورهای‎ ‎اف۱۴‏‎, ‎بازداشت‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎پنج‎ ‎سال‎ ‎حبس‎ ‎محکوم‎ ‎شد‎. ‎در‎ ‎همان‎ ‎سال‎ ‎تعدادی‎ ‎دیگر‎ ‎از‎ ‎تجار‎ ‎ایرانی،‎ ‎کانادایی‎ ‎و‎ ‎مالزیایی‎ ‎به‎ ‎همین‎ اتهام‎ ‎بازداشت‎ ‎شدند‎. ‎

با‎ ‎تمام‎ ‎اقدامات‎ ‎آمریکا،‎ ‎ایران‎ ‎همچنان‎ ‎بر‎ ‎هدف‎ ‎خود‎ ‎پافشاری‎ ‎میکرد‎ ‎و‎ ‎توانست‎ ‎برخی‎ ‎قطعات‎ ‎مورد‎ ‎نیازش‎ ‎را‎ ‎تهیه‎ ‎کند‎. ‎در‎ ‎نتیجه‎ ‎حتی‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎بازنشسته‎ ‎شدن‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎در‎ ‎ارتش‎ ‎آمریکا،‎ ‎پنتاگون‎ ‎مدلهایی‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎موزه‎ ‎نگهداری‎ ‎میشد‎ ‎را‎ ‎نیز‎ ‎با‎ ‎این‎ ‎توجیه‎ ‎که‎ ‎تمام‎ ‎قطعات‎ ‎آن‎ ‎تخلیه‎ ‎نشده‎ ‎و‎ ‎ممکن‎ ‎است‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎قاچاق‎ ‎شود،‎ ‎ضبط‎ ‎کرد‎. ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۰۸‏‎ ‎کنگره‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎بی ثمر‎ ‎بودن‎ ‎تلاشهای‎ ‎پنتاگون‎ ‎برای‎ ‎جلوگیری‎ ‎از‎ ‎رسیدن‎ ‎قطعات‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎ایران‎ ‎مأیوس‎ ‎شده‎ ‎بود،‎ ‎قانون‎ ‎جدیدی‎ ‎برای‎ ‎ممنوعیت‎ ‎فروش‎ ‎هر‎ ‎نوع‎ ‎تجهیزات‎ ‎مرتبط‎ ‎با‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎تصویب‎ ‎رساند‎. ‎

با‎ ‎این‎ ‎حال‎ ‎تلاش‎ها ‎برای‎ ‎تهیه‎ ‎قطعات‎ ‎این‎ ‎هواپیما‎ ‎متوقف‎ ‎نشد‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۱۴‏‎ ‎آمریکا‎ ‎ادعا ‎کرد‎ ‎از‎ ‎برخی‎ ‎دلالان‎ ‎اسراییلی‎ ‎که‎ ‎دو‎ ‎بار‎ ‎تلاش‎ ‎کردند‎ ‎قطعات‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎ارسال‎ ‎کنند،‎ ‎بازجویی‎ ‎به‎ ‎عمل‎ ‎آورده‎ ‎است‎. ‎بی دلیل‎ ‎نیست‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎دنبال‎ ‎حفظ‎ ‎کارایی‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎های‎ ‎خود‎ ‎است‎. ‎در‎ ‎سالهای‎ ‎اخیر‎ ‎با‎ ‎هدف‎ ‎افزودن‎ ‎بر‎ ‎عملیاتهای‎ ‎جاسوسی‎ ‎از‎ ‎تاسیسات‎ ‎هسته ای‎ ‎ایران،‎ ‎آمریکا‎ ‎پهپادهای‎ ‎جاسوسی‎ ‎خود‎ ‎از‎ ‎جمله‎ RQ170 ‎را‎ ‎به‎ ‎منطقه‎ ‎اعزام‎ ‎کرده‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۱۱‏‎ ‎در‎ ‎ایران‎ ‎سقوط‎ ‎کرد‎. تامکتها‎ ‎به‎ ‎ربودن‎ ‎این‎ ‎پهپادها‎ ‎کمک‎ ‎میکنند‎. ‎در‎ ‎اوایل‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۰۰‏‎ ‎نیروی‎ ‎هوایی‎ ‎ایران‎ ‎یک‎ ‎اسکادران‎ ‎از‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ها‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎پایگاه‎ ‎هوایی‎ ‎بوشهر‎ ‎مستقر‎ ‎کرد‎. ‎با‎ ‎از‎ ‎کار‎ ‎افتادن‎ ‎این‎ ‎تامکتها‎ ‎ماموریت‎ ‎آنها‎ ‎پایان‎ ‎یافت‎ ‎اما‎ ‎با‎ ‎ادامه‎ ‎پروازهای‎ ‎جاسوسی‎ ‎آمریکا،‎ ‎سایر‎ ‎اف۱۴های‎ ‎ایرانی‎ ‎به‎ ‎پرواز‎ ‎در‎ ‎اطراف‎ ‎تأسیسات‎ ‎بوشهر‎ ‎و‎ ‎دو‎ ‎سایت‎ ‎دیگر‎ ‎ایران‎ ‎ادامه‎ ‎میدهند‎. ‎اما‎ ‎این‎ ‎چیزی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎موجب‎ ‎پیچیده‎ ‎شدن‎ ‎شرایط‎ ‎شده‎ ‎است‎. ‎به‎ ‎گفته‎ ‎تقوایی‎ ‎خدمه‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎گزارش‎ ‎داده اند‎ ‎که‎ ‎مرتبا‎ ‎شاهد‎ ‎پرواز‎ ‎پهپادهای‎ ‎پیشرفته ای‎ ‎بوده اند‎. ‎پهپادهای‎ ‎جاسوسی‎ ‎سازمان‎ ‎سیا‎ ‎دارای‎ ‎قابلیتهای‎ ‎منحصربه فردی‎ ‎هستند‎ ‎از‎ ‎جمله‎ ‎پرواز‎ ‎در‎ ‎ماورای‎ ‎جو‎ ‎با‎ ‎حداکثرسرعت‎ ‎‏۱۰ماخ‎ ‎و‎ ‎حداقل‎ ‎صفر‎. ‎تقوایی‎ ‎در‎ ‎پایان‎ ‎می افزاید‎ ‎این‎ ‎پهپادها‎ ‎دارای‎ ‎تجهیزات‎ ‎ضدالکترونیک‎ ‎بسیار‎ ‎قدرتمندی‎ ‎هستند‎ ‎که‎ ‎رادار‎ ‎هواپیمای‎ ‎شناسایی‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎کار‎ ‎میاندازند‎. ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۰۴‏‎ ‎یک‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎ایران‎ ‎موفق‎ ‎به‎ ‎شناسایی‎ ‎یک‎ ‎پهپاد‎ ‎بر‎ ‎فراز‎ ‎تأسیسات‎ ‎اراک‎ ‎شد‎. ‎وقتی‎ ‎خلبان‎ ‎ایرانی‎ ‎موشک‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎روی‎ ‎هدف‎ ‎قفل‎ ‎کرد،‎ ‎ناگهان‎ ‎صفحه‎ ‎رادار‎ ‎ناپدید‎ ‎شد‎. ‎پهپاد‎ ‎با‎ ‎پراکنده‎ ‎کردن‎ ‎دود‎ ‎موتور‎ ‎از‎ ‎صحنه‎ ‎گریخت‎. ‎

اما‎ ‎باید‎ ‎گفت‎ ‎که‎ ‎بعید‎ ‎است‎ ‎سازمان‎ ‎سیا‎ ‎دارای‎ ‎چنین‎ ‎پهپادهای‎ ‎پیشرفته ای‎ ‎باشد‎. ‎ایرانیها‎ ‎بخصوص‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎فعالیتهای‎ ‎هسته ای‎ ‎خود‎ ‎بسیار‎ ‎حساس‎ ‎‎ ‎هستند. ‎چه‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎ساخت‎ ‎قطعات‎ ‎و‎ ‎چه‎ خرید مخفیانه ‎آنها،‎ ‎ایران‎ ‎موفق‎ ‎شده‎ ‎اسکادران‎ ‎اف۱۴‏‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎سرپا‎ ‎نگاه‎ ‎دارد‎.‎ تقوایی‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎‏۲۰۱۳‏‎ ‎برآورد‎ ‎کرده‎ ‎که‎ ‎چهل‎ ‎فروند‎ ‎از‎ ‎تامکتهای‎ ‎ایرانی‎ ‎قادر‎ ‎به‎ ‎پرواز‎ ‎بوده اند‎ ‎که‎ ‎بالاترین‎ ‎میزان‎ ‎پس‎ ‎از‎ ‎دهه‎ ‎‏۷۰‏‎ ‎قلمداد‎ ‎میشود‎. ‎ایران‎ ‎تلاش‎ ‎خود‎ ‎برای‎ ‎تجهیز‎ ‎تامکتها‎ ‎به‎ ‎رادارها،‎ ‎سیستمهای‎ ‎ناوبری‎ ‎و‎ ‎ارتباطی‎ ‎جدید‎ ‎را‎ ‎آغاز‎ ‎کرده‎ ‎است‎. ‎پس‎ ‎از‎ ‎پنج‎ ‎دهه،‎ ‎کیفیت‎ ‎این‎ ‎تامکتها‎ ‎بهتر‎ ‎و‎ ‎بهتر‎ ‎میشود‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎دفاع‎ ‎از‎ ‎سرزمین‎ ‎پارس،‎ ‎اهمیت‎ ‎بیشتری‎ ‎می یابند