پیشنهاد برگزاری نمازجمعه توسط مرحوم آیت‌الله طالقانی ارائه شد و حضرت امام‌خمینی(س)، این مهم را به خود ایشان سپردند و بدین ترتیب: در 5 مرداد 1358 برابر با سوم رمضان سال 1399 اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به امامت مرحوم آیت‌الله طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد.

واگذاری این تکلیف عظیم و سنگین در آن برهه حساس بر عهده آیت‌الله طالقانی که زبان گویایی برای بازگو نمودن حقایق داشت، امری خطیر به حساب می‌آمد. انبوه جمعیتی که در آن روز تکبیر گویان به نماز جمعه هجوم آوردند، در واقع سنگ بنای یکی از مهمترین عوامل حفظ و تداوم انقلاب بود و از آن پس نماز جمعه در کوران حوادث و بویژه در رابطه با پشتیبانی همه‌جانبه جنگ تحمیلی، نقشی بسیار ارزنده و انسانی ایفا کرد. (روزنگار زندگی و تاریخ سیاسی اجتماعی امام خمینی، ص 173)

به همین مناسبت گزیده ای از رهنمودها و سخنان حضرت امام خمینی(س) در خصوص نماز جمعه، اهمیت آن و وظایف ائمه جمعه را گردآوری کرده ایم، که در ادامه مطلب می خوانید:

*  *  * نماز جمعه موجب مى شود تا مسائل فراموش شده در اسلام به بهترین وجه براى مردم گفته شود. در قدیم اگر یک روحانى راجع به امور سیاسى مردم صحبت مى کرد مى گفتند رهایش کنید او سیاسى است، که این نوع فکر بلااشکال از شیاطین داخل و خارج بوده است. آنها به ما باورانده بودند که روحانى باید عبایش را سر بکشد و فقط برود مسجد نماز معمولى اش را بخواند. روحانى حق دخالت در هیچ امرى را نداشت. ولى واقعیت این است که ما تابع حضرت رسول و ائمه ـ علیهم السلام ـ هستیم که همۀ امور دست آنها بود، حکومت تشکیل دادند و مردم را هدایت نمودند. ... مسأله دیگر خطبه هاى نماز جمعه است؛ باید مردم را امر به تقوا کنید، امر به تقوا در خطبۀ اول واجب است و در خطبۀ دوم بنابر احتیاط واجب است. مسائل اخلاقى را به مردم بگویید و آنها را به داشتن اخلاق اسلامى ترغیب کنید. مطالب روز را براى مردم بگویید، آنچه در طول یک هفته در کشور اتفاق مى افتد، آنها را براى مردم بگویید. مردم را در صحنه حاضرنگه دارید که آنچه انقلاب وایران را حفظ کرده حضور مردم در صحنه است. ... ائمۀ جمعه در سراسر ایران بالاترین اجتماع را دارند؛ از این اجتماعات استفاده کنید و جهات شرعى و سیاسى را به مردم تذکّر دهید، آنان را در مقابل شیاطین مجهز کنید. (صحیفه امام؛ ج 17، ص 452)

*  *  * نماز جماعت هم اجتماع مردم در یک محلى، این براى این است که اینها مطلع بشوند از حال مملکت خودشان؛ مطلع بشوند از حال برادرهاى خودشان؛ گرفتاریهاشان را اطلاع پیدا کنند، و رفع بکنند. (صحیفه امام؛ ج 10، ص 16)

*  *  * اگر در نماز کوتاهى بشود؛ هر کس بگوید خوب من خودم تنهایى مى روم توى خانه ام مى خوانم، خیر نماز را در جماعت بخوانید. اجتماع باید باشد. مساجد را پر کنید. اینها از مساجد مى ترسند. اینها بیخ گوش شما مى گویند که این آخوند، که از او کارى نمى آید، مسجد مى روید چه کنید؟ خودمان مى رویم فلان جا نماز مى خوانیم. نماز نمى خواهند بخوانند، مى خواهند نماز را بشکنند. نماز مى خوانند؛ با این نمازهایى که در مسجدها مى روند و نمى گذارند که مسلمانها نماز درست خودشان را بخوانند؟ با این نمازها مى خواهند نماز را بشکنند. (صحیفه امام؛ ج 12، ص 393)

*  *  *  در روز جمعه که اجتماعات مى شود، دو سوره انتخاب شده است و امام را دعوت کرده اند که آن دو سوره را بخوانند. در رکعت اول سورۀ «جمعه» و در رکعت دوم سورۀ «منافقین». ... در سورۀ «جمعه» سرّ بعثت رسول اکرم را ذکر مى فرماید، که سرّ بعثت رسول اکرم تزکیۀ امت است و تعلیم و تربیت امت. آن هم تعلیم تمام قشرهاى تعلیم که کتاب و حکمت تمام قشرهاى تعلیمات را واجد است. (صحیفه امام؛ ج 9، ص 334ـ 335)

*  *  *  در هر هفته یک اجتماع بزرگ از همه، در یک محل. و نماز جمعه؛ که مشتمل [بر ]دو خطبه است، که در آن خطبتین باید مسائل روز، احتیاجات کشور، احتیاجات منطقه و جهات سیاسى، جهات اجتماعى، جهات اقتصادى طرح بشود، و مردم مطلع بشوند بر این مسائل. (صحیفه امام؛ ج 9، ص 333)

*  *  * وقتى که آقایان خودشان را تهذیب کردند، خصوصاً، ائمۀ جمعه که سر و کارشان با توده هاى عظیم مردم است، ائمۀ جماعت هم هست، اما ائمۀ جمعه بیشتر الآن مورد توجه هستند، آنها باید ان شاءاللّه  به مقام عالى تهذیب برسند و مردم را هم دعوت به این مطلب بکنند. تمام آن مسائلى که در اسلام [است] حتى مسائل سیاسى اش، مسائل تهذیبى است، براى درست کردن آدم است. ما نباید همۀ مسائل را حالا دنبال مسائل سیاسى قرار بدهیم. باید همه مسائل را دنبال مسائل اسلامى و خصوصاً، این وجهۀ تهذیب مردم [قرار دهیم]. (صحیفه امام؛ ج 15، ص 505)

*  *  * علماى اعلام و ائمۀ جماعت و خطباى محترم بر حجم ارشاد و رهنمودهاى خود بیافزایند و قشرهاى میلیونى مردم را متوجه طرق نگهبانى از اسلام و احکام مقدسه و حراست از جمهورى اسلامى نمایند، و به توده هاى متعهد میلیونى اسلامى لزوم تشریک مساعى در تمام امور کشورى و لشگرى و اقتصادى و اجتماعى و فرهنگى را گوشزد نمایند. (صحیفه امام؛ ج 15، ص 388)

*  *  * ائمۀ جمعه، ائمۀ جماعت، روحانیون محترم، اینها باید توجه به این معنا داشته باشند که اینها پدر هستند از براى ملت. اینها با مردم باید سمت پدرى داشته باشند، اینها با مردم باید رفتارشان رفتار پدرانه باشد. بین خودشان برادر باشند، رفتار، رفتار برادرى باشد. اجتماع داشته باشند، در هر شهرى با هم در هر هفته یک روز، دو روز با هم مجتمع باشند، مسائل خودشان را بگویند. (صحیفه امام؛ ج 19، ص 250)

*  *  * ائمۀ جمعه و جماعات ـ ایّدهم اللّه  تعالى ـ در خطبه ها و منابر و سایر گویندگان کوشش فرمایند که آرامش در کشور برقرار باشد و از هر سخنى که موجب نگرانى مردم و تفرقه شود خوددارى نمایند و مردم را در پشتیبانى از ملت و تمام ارگانهاى جمهورى اسلامى و نهادهاى انقلابى و قواى مسلح و مردمى تشویق فرمایند. (صحیفه امام؛ ج 14، ص 202)

*  *  *  از عموم علماى عظیم الشأن و ائمۀ جمعه و جماعات تقاضا دارم که با دیدۀ رحمت و عطوفت به جمهورى اسلامى و متصدیان امور نظاره کنند و با ارشاد و موعظۀ حسنه، خطاکاران را تربیت کنند و کجیها را راست فرمایند. (صحیفه امام؛ ج 14، ص 217) 

گزیده ‏اى از آثار و سیرۀ امام خمینى(س)، نماز، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ص 19-24

منبع:پرتال امام خمینی (ره)