جماران: ۱- در این چند روز متاسفانه چند اظهار نظر غیر کارشناسانه باز هم وجهه حوزه های علمیه را در منظر عموم تخریب کرد. به دو نموه از آنها توجه کنید:

یک)سید مهدی میرباقری عضو مجلس خبرگان رهبری: «ما در ماه مبارک رمضان کوتاهی کردیم. ضرورتی نداشت که مسأله قرنطینه را مقدم بر اجرای برگزاری مراسم‌ها بدانیم. چه بسا جریان غرب‌گرا ناراحت نمی‌شود که مراسم مذهبی به‌طور کلی تعطیل شوند و از اینکه مراسم مذهبی و عزاداری تعطیل شود، خوشحال می‌شوند. غرب‌گرایان تلاش می‌کنند تا مراسم عزاداری تعطیل شود.» 

دو)سید عباس موسوی مطلق هم دیروز در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه قم :«عده‌ای امروز بی‌جهت به خطر برگزاری مراسم‌های محرم دامن می‌زنند. کرونا یک ویروس سکولار است که تلاش می‌کند کشورهای دینی را با آثار مخرب خود به سمت بی‌دینی سوق دهد. مراسم‌ مذهبی ماه محرم و صفر باید با شور همیشگی خود و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود.»

۲-امروز هم برخی از اهل فضل در روزنامه ها به آنها پاسخ دادند که این امور در تخصص شما نیست:«کرونا و پیشگری و درمان آن، از اموری است که کارشناسی آن ارتباطی به روحانیت ندارد. و در فقه این یک اصل مسلّم است که واجب است "غیرخُبره" به "خبره"، یعنی کارشناس مربوطه مراجعه کند. و این وجوب، وجوب عقلی است که بوسیله "وجوب شرعی" تأیید شده است.

 چه زیبا این معیار عقلانی از سخن آفتاب گونه امام علی(ع) قابل استفاده است که فرمود:

"رحمت الهی بر آن شخصی که دانایی و دارایی و ظرفیت خود را ارزیابی کند و از آن خارج نشود؛ - رَحِمَ‌الله امْرءً عَرَفَ قَدْرَهُ وَلَمْ یَتَعَدَّ طَوْرَهُ."»

و هم چنین آیت الله هریسی عضو دیگر مجلس خبرگان گفته:«دین اسلام اجباری برای عزاداری تعیین نکرده است. فقها و مجتهدین با توجه به نظر پزشکان، درباره برگزاری مراسم عزاداری نظر خواهند داددرباره برگزار شدن یا نشدن عزاداری پزشکان باید به تشخیص برسند. هیچ فرد یا نهادی نمی‌تواند درباره برگزاری مراسم عزاداری در شرایط کرونا با زور حرفش را به کرسی بنشاند»

۳-اما سوال اینجاست که کدام یک از این دو سخن، «صدای حوزه» است؟ 

آیا سخن اول که البته بلندگوی بیشتر و امتیازات فراوان تر دارد ،«صدای حوزه» است یا سخن  دوم که گاه از لابه لای مطبوعات و رسانه های غیر رسمی شنیده می شود؟ 

۴-قبل از پاسخ بگویم که من به عنوان نگارنده این سطور،  ذره ای با امثال آقای میرباقری همدلی ندارم که سهل است با مکتب فکری ایشان و استادشان مرحوم سید منیر الدین شیرازی بر سر قهر و ستیز هستم و نگاه فیلسوف مآبانه این مکتب را هم از بیخ باطل می دانم. در این موضوع کرونا هم صد در صد با نوشته روزنامه ها موافقم و «سکولار دانستن ویروس کرونا» را ناشی از لفاظی های همان مکتب می دانم. اما این دلیل نمی شود که صدای امثال ایشان را بر نتابم. اما فقط به یک شرط که خواهم نوشت.

۵- حوزه علمیه قم دقیقا همانند دانشگاه های معتبر ، از سلیقه ها و فکر های مختلف شکل گرفته است. در این حوزه در کمتر مسئله ای اجماع وجود دارد. از آیت الله صانعی که اخیرا حدود را در عصر غیبت لازم الاجرا نمی دانند داریم تا آیت الله نوری همدانی که به همه شئون حکومت اسلامی قائل است. از آیت الله حیدری که اخیرا سخنانی «نو» مطرح می کند داریم تا آیت الله علوی گرگانی. در بحث موسیقی از فتوای سنتی آیت الله صافی داریم تا فتوای جواز. در مباحث مربوط به ولایت ائمه اطهار از آیت الله وحید خراسانی داریم تا بزرگانی که شهادت ثالثه را در اذان و اقامه باطل می دانند. خلاصه آنکه در کمتر موضوعی همه بر یک قول متفق اند. بلکه در کمتر موضوعی کمتر از چندین مبنا و قول و سخن وجود دارد. 

۶- پس بدانید که هر سخنی که از حوزه علمیه می شنوید این «صدای حوزه» نیست بلکه «صدایی از حوزه» است. پس امثال آقای میر باقری حق دارند بر اساس یافته خود از درد دین یا مشکل معاش یا تشخیص دینی و یا مشکل دنیوی بگویند،  اما ما نباید آن را «صدای همه حوزویان» بدانیم. کما اینکه سخنان آن خطیب در نماز جمعه هم چنین است و صد البته مضمون آن مقاله روزنامه. 

۷- و چه مسیر گرانقدری را تاریخ تشیع بر قرار ساخته است. همه ی اهل فضل ، سخن خود را می گویند ولی نهایتا این مردم اند که از میان ایشان،  «حاکم» را انتخاب می کنند. سخن بقیه در حد اظهار نظری محترمانه است که باعث تضارب آرا می شود ولی قضاوت نهایی با عقل است.